Trọng tài José Lucas Costa da Silva nhìn về khu vực khởi động trước cuộc thi võ thuật Brazil. Mark Elliott, đai trắng, đeo kính râm và khẩu trang kín mít, đang giãn cơ và tập luyện một vài động tác cơ bản.
Giải đấu diễn ra tại Woodside, một thị trấn giàu có gần Thung lũng Silicon nổi tiếng với những khu điền trang rộng lớn. Chỉ khi da Silva ra hiệu rằng đối thủ của Elliott đã đến, người đàn ông này mới tháo bỏ lớp kính và khẩu trang bí ẩn. Tiếng xì xào bắt đầu vang lên trong hội trường, khi phần đông nhận ra gương mặt thân quen: Mark Zuckerberg.
Vị tỷ phú sáng lập công ty truyền thông xã hội lớn nhất thế giới, Meta, đăng ký tham gia giải đấu jiu-jitsu dưới tên đệm. Ông đã chuẩn bị cho khoảnh khắc này kể từ khi tham gia tập luyện trong thời gian phong tỏa vì Covid-19. Trong những năm kể từ đó, Mark tập luyện chăm chỉ, thậm chí thuê những người hướng dẫn nổi tiếng nhất đến dinh thự Palo Alto và khu nhà riêng ở Hawaii mỗi ngày. Bây giờ, vị CEO này đã sẵn sàng để khoe thành quả.
Sự kiện đánh dấu khoảnh khắc quyết định trong quá trình ‘lột xác’ của Zuckerberg trở thành “Maga Mark” - biệt danh mà một số người trong công ty đặt cho ông. Hình tượng gã mọt sách gầy gò trong chiếc áo phông xám không còn, thay vào đó là khoác lông cừu, dây chuyền vàng và đồng hồ Greubel Forsey trị giá 900.000 USD.
Không chỉ là ngoại hình, giọng điệu của Zuckerberg cũng đã thay đổi. Hai tuần trước khi Donald Trump tuyên thệ nhậm chức nhiệm kỳ thứ hai vào tháng 1, Zuckerberg đã thông báo rằng quá trình kiểm duyệt chuyên nghiệp tại Meta sẽ bị loại bỏ, trong khi nỗ lực về đa dạng hóa, công bằng và hòa nhập nội bộ ‘bay màu’. Zuckerberg cho rằng các công ty Mỹ đã bị làm mất văn hóa đặc trưng và nơi làm việc cần nhiều năng lượng nam tính hơn nữa.
Zuckerberg, người giàu thứ hai thế giới sau Elon Musk, với giá trị tài sản ròng 242 tỷ USD, đã bắt đầu có những lời đề nghị với chính quyền mới. Ông đồng tổ chức một sự kiện cho lễ nhậm chức của Trump với các nhà tài trợ lớn của Đảng Cộng hòa; thực hiện nhiều chuyến đi đến Nhà Trắng và Mar-a-Lago, đồng thời mua một bất động sản trị giá 23 triệu USD ở Washington DC.
Theo một số người hiểu rõ vấn đề này, tại một thời điểm nào đó, đã có những cuộc thảo luận về việc Zuckerberg đảm nhận vai trò cố vấn cho chính quyền Tổng thống Donald Trump. Tại các sự kiện, Trump thích giới thiệu Mark với mọi người xung quanh.
Để nhìn sâu hơn về màn ‘lột xác’ của Mark, tờ Financial Times đã phỏng vấn khoảng 45 người, nhiều người trong số họ biết hoặc đã từng làm việc với Zuckerberg và yêu cầu trả lời ẩn danh. Đa số đều thừa nhận rằng chúng ta đang chứng kiến một cuộc khủng hoảng tuổi trung niên theo phong cách Revenge of the Nerds.
Số khác lại cho rằng đây không phải là Mark 2.0. Đây chính là con người mà Zuckerberg vẫn luôn muốn hướng đến.
“Khi Mark 19 tuổi, tôi nghĩ anh ấy đã có ý tưởng trong đầu về hình tượng một CEO và luôn cố gắng trở nên như vậy, đặc biệt là trước công chúng”, giám đốc công nghệ của Meta, Andrew “Boz” Bosworth, nói. “Công chúng đang nhìn nhận anh ấy nhiều hơn theo cách chúng tôi đã làm, ngay từ đầu, trong nội bộ công ty”.
Một cựu nhân viên đồng tình: “Mark đã cố gắng giữ kín cảm xúc thực sự của mình, mặc một bộ vest, cắt tóc và trở thành một chàng trai ngoan. Sau đó, có lẽ ông ấy nhận ra rằng tốt hơn hết là trở thành con người thật sự”.
Sự thay đổi của Zuckerberg diễn ra vào thời điểm nhạy cảm. Facebook có vẻ lỗi thời một cách tuyệt vọng, trong khi Instagram mất thị phần vào tay đối thủ TikTok. Siêu vũ trụ, một thế giới ảo nhập vai mà ông từng rao giảng sẽ định hình nên Meta hoàn hảo, giờ đây hóa thị trấn ma trong tiếc nuối.
Zuckerberg đang đầu tư hàng tỷ USD biến Meta thành một cường quốc trí tuệ nhân tạo toàn cầu, chung cuộc đua với Microsoft, Google, OpenAI và xAI để phát triển các công cụ AI mới. Theo thời gian, ông cũng muốn chế tạo những chiếc kính mắt của tương lai để đánh bại Apple, đặt cược rằng thực tế tăng cường sẽ thay thế điện thoại di động.
Tuy nhiên, để sự trở lại thành công, Mark cần sự ủng hộ của chính quyền Trump khi các quy định mới được soạn thảo. Phố Wall đang theo dõi một cách lo lắng. Bosworth cho biết: “Bạn thấy niềm tin của Mark chứ. Anh ấy đang đầu tư vào Reality Labs, đầu tư vào tương lai. Đây là điều đúng đắn cần làm và anh ấy sẽ làm điều đó ngay cả khi phải đối mặt với những lời chỉ trích”.
Với tư cách là giám đốc điều hành và chủ tịch nắm quyền kiểm soát phần lớn công ty, Zuckerberg được các đồng nghiệp mô tả là người có trí tuệ sâu sắc, điềm tĩnh và tách biệt. Robert Kimmitt, giám đốc độc lập hàng đầu của Meta kể từ năm 2020, cho biết Zuckerberg làm việc rất chăm chỉ mỗi ngày để trở thành một giám đốc điều hành tốt hơn.
“Anh ấy là người sáng lập cuối cùng còn trụ lại... và anh ấy vẫn hào hứng như mọi khi về những gì mình đang làm”, ông nói.
Trong thời kỳ đại dịch, tính cách khép kín của Zuckerberg trở nên rõ rệt. Ông tạo một nhóm với một số trợ lý và cộng sự thân cận nhất, bao gồm Hegeman và Susan Li, giám đốc tài chính gia nhập công ty vào năm 2008. Nhóm này thường xuyên gặp mặt tại các bất động sản của Mark ở Hồ Tahoe, California, Montana và khu phức hợp Hawaii, nơi đôi khi tổ chức các cuộc họp nhỏ giữa 25 giám đốc điều hành cấp cao và giám đốc sản phẩm. Trong thời gian rảnh rỗi, khách có thể tham gia các môn thể thao dưới nước và tất nhiên là cả võ thuật jiu-jitsu.
Tại Hawaii, hội đồng quản trị Meta họp một lần một năm, vào tháng 12 và Zuckerberg thường tổ chức một bữa tối sôi động vào đêm trước cuộc họp chính thức. Zuckerberg cũng đã dần loại bỏ những nhân vật có ảnh hưởng lớn của đảng Dân chủ, bao gồm cựu chánh văn phòng Nhà Trắng Erskine Bowles và Jeffrey Zients, chủ tịch Netflix Reed Hastings và cựu giám đốc điều hành American Express Kenneth Chenault.
Tuy nhiên, bên trong Meta, đã có sự phản ứng dữ dội. Trong nhiều năm, nhân viên đã phải đối mặt với sự phản đối, thậm chí là chỉ trích gay gắt, từ bạn bè và người quen. “Mức độ áp lực mà bạn phải chịu để bảo vệ công ty rất lớn”, một cựu giám đốc điều hành cấp cao cho biết.
Chỉ một số ít giám đốc điều hành dám lên tiếng tại một cuộc họp lãnh đạo ở Menlo Park. Phản ứng của Zuckerberg về cơ bản rất lạnh lùng.
Bất chấp chủ nghĩa lý tưởng được công khai, Zuckerberg đã trở thành một nhân vật phản diện. Chiến lược công ty hành động nhanh và phá vỡ mọi thứ phải đối mặt với chỉ trích sau những lỗ hổng lớn về quyền riêng tư. Nền tảng bị cáo buộc tạo ra sự giả dối, khuếch đại lời nói thù địch và thúc đẩy thông tin sai lệch.
Ban đầu, Mark Zuckerberg chủ động xin lỗi. Ông cũng công bố một loạt các bước dự định sẽ thực hiện để giải quyết tình trạng thông tin sai lệch và gây hiểu lầm, chẳng hạn như làm việc với các bên kiểm tra thông tin. Thế nhưng 8 năm sau, thực tế thay đổi. Mark Zuckerberg tuyên bố rằng Meta, công ty mẹ của Facebook, Instagram, WhatsApp và Threads, sẽ chấm dứt chương trình kiểm duyệt thông tin và chính thức quay trở lại với phương châm quyền tự do ngôn luận. Ông cho biết hệ thống kiểm tra thông tin đã dẫn đến “quá nhiều bước kiểm duyệt”.
Quyết định dừng siết chặt kiểm soát nội dung là bước đi mới nhất trong quá trình chuyển đổi của Zuckerberg. Trong những năm gần đây, vị giám đốc điều hành, hiện 40 tuổi, đã từ bỏ cách tiếp cận vốn có với các vấn đề trên nền tảng xã hội của mình. Chán ngấy với những sự chỉ trích không ngừng nghỉ, ông thừa nhận bản thân muốn quay về lúc ban đầu, thời hoạt động kiểm duyệt nội dung nhẹ nhàng hơn.
Mark Zuckerberg thừa nhận cảm thấy thoải mái với hướng đi mới của công ty. Ông coi những bước đi gần đây là màn ‘comeback’ ngoạn mục với phương châm ban đầu, với việc Meta hạn chế việc giám sát nội dung.
“Những người kiểm tra thông tin có thiên kiến chính trị quá mức đã phá hủy lòng tin hơn là tạo dựng”, ông Zuckerberg phát biểu trong một video hôm thứ Ba.
Katie Harbath, giám đốc điều hành của Anchor Change, một công ty tư vấn công nghệ, người trước đây từng làm việc tại Facebook, cho biết: “Mark Zuckerberg cảm thấy xã hội đang chấp nhận nhiều hơn những quan điểm tự do và thiên hữu mà anh ấy vẫn luôn có. Đây là sự trở lại với nguồn gốc chính trị vốn có”.
Theo: Financial Times, The NY Times
