Đồng thời xây dựng chiến lược trọng dụng nhân tài để thúc đẩy động lực tăng trưởng quan trọng nhất - phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Quan điểm này được PGS.TS Võ Đại Lược, nguyên viện trưởng Viện Kinh tế và chính trị thế giới, đưa ra khi bàn về cuộc đổi mới lần 2 của Đảng với quyết tâm đến năm 2030 trở thành nước đang phát triển, công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao, đến năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập nước, trở thành nước phát triển, có thu nhập cao.
PGS.TS Võ Đại Lược cho hay ông từng tham gia tổ tư vấn của cố Tổng Bí thư Trường Chinh, cố Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh, cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt và cố Thủ tướng Phan Văn Khải.
Thời cơ hiện nay là chưa từng có
* Từng giữ vai trò thành viên tổ tư vấn cho nhiều đời lãnh đạo cấp cao của Đảng, Chính phủ trong công cuộc đổi mới lần 1, ông nhìn nhận thế nào về công cuộc đổi mới lần 2 của Đảng với cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy, sáp nhập tỉnh thành, thúc đẩy ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và phát triển kinh tế tư nhân?
- Thời cơ hiện nay là chưa từng có, khi thực hiện công cuộc đổi mới lần 1, chúng ta vừa thoát khỏi chiến tranh, vẫn bị bao vây, cấm vận.
Liên Xô lúc đó cũng gặp nhiều khó khăn nên sự chi viện cho 
PGS.TS Võ Đại Lược - Ảnh: DANH KHANG
Cần có luật về phát triển doanh nghiệp tư nhân
* Năm 1986 khi tham vấn cho cố Tổng Bí thư Trường Chinh (lúc đó là quyền Tổng Bí thư) các ông đã đề cập tới chuyện tư nhân hóa, sản xuất hàng hóa theo thị trường. Vậy tại sao đến thời điểm này chúng ta vẫn phải định hướng đưa kinh tế tư nhân trở thành một động lực tăng trưởng kinh tế quan trọng nhất?
- Một trong những điểm quan trọng nếu chúng ta không làm thì không có được đổi mới sáng tạo, đó là phát triển doanh nghiệp tư nhân. Mọi đổi mới sáng tạo đều do doanh nghiệp thực hiện. Các doanh nghiệp nhà nước đang là chủ đạo nhưng lại không có động lực đổi mới sáng tạo. Ngay từ những năm 1990, có một Việt kiều Mỹ mang về Việt Nam ba phát minh để áp dụng tại Việt Nam.
Đó là phát minh về lò nấu cát 4.000 độ C sản xuất pha lê để tận dụng nguồn cát phong phú tại Việt Nam (khi đó lò nấu cát sản xuất pha lê của Tiệp Khắc 2.000 độ C đã nhất khối xã hội chủ nghĩa rồi). Phát minh thứ hai là máy sản xuất nước từ không khí. Phát minh thứ ba là sản xuất phân vi sinh. Nhưng khi đến Việt Nam họ không phát huy được và chỉ để lại một phát minh về phân vi sinh tại Việt Nam.
Hầu hết phát minh ở Mỹ đều thuộc khu vực doanh nghiệp tư nhân và nếu có 10 phát minh ở Mỹ chỉ dùng 2, họ chỉ dùng những phát minh có lợi cho họ thôi.
Vì vậy, Đảng đã ban hành nghị quyết 57 về đổi mới sáng tạo, nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân với chủ trương rất đúng đắn là: Phát triển mạnh mẽ doanh nghiệp tư nhân và tạo môi trường thuận lợi để doanh nghiệp tư nhân trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo, đồng thời khuyến khích tư nhân đầu tư vào nghiên cứu phát triển. Đây là sự đổi mới quan điểm về tư duy phát triển, từ đây sẽ dẫn đến các đổi mới về thể chế, luật pháp.
* Theo ông, sau gần 40 năm đổi mới thì đâu là nút thắt làm cho khu vực tư nhân chưa bứt phá được?
- Trước đây chúng ta chỉ coi khu vực kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng, nhưng nay chúng ta coi kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất, động lực chủ yếu trong phát triển kinh tế đất nước.
Tư duy này cần được đưa vào thực tế, cụ thể hóa bằng những văn bản luật để thúc đẩy kinh tế tư nhân phát triển. Tôi cho rằng cần có luật về phát triển doanh nghiệp tư nhân, bảo đảm quyền kinh doanh của mọi người dân.
Các doanh nghiệp tư nhân Việt Nam phải được ưu tiên ngang với doanh nghiệp FDI. Hiện các doanh nghiệp FDI đang được trải thảm đỏ, hưởng nhiều ưu đãi hơn doanh nghiệp tư nhân trong nước. Chúng ta cần học kinh nghiệm thu hút đầu tư FDI từ Singapore, họ chỉ xem đầu tư từ Mỹ, châu Âu vào Singapore là đầu tư nước ngoài được ưu đãi.
Các doanh nghiệp châu Á đầu tư vào Singapore họ xem như doanh nghiệp trong nước. Vì Mỹ, châu Âu có luật chống tham nhũng rất nghiêm, kể cả doanh nghiệp đầu tư ra nước ngoài nếu bị phát hiện liên quan tới tham nhũng sẽ bị xử nghiêm, có thể bị đi tù.
Trung Quốc đã thí điểm thể chế đột phá, Thường vụ Quốc vụ viện của họ chỉ ban hành một nghị định với các quy định áp dụng cho từng đặc khu, giao quyền tự chủ cho các đặc khu để thúc đẩy phát triển kinh tế. Có những đặc khu của họ là một khu công nghệ cao. Hiện chúng ta cũng đang chủ trương phát triển 13 đặc khu kinh tế.
* Nhìn vào các trụ cột phát triển hiện nay, ông nhìn nhận thế nào về công cuộc đổi mới lần 2 mà Đảng đang tiến hành?
- Muốn đổi mới phải có nhân tài, không có nhân tài thì không đổi mới được, phải có chiến lược trọng dụng nhân tài thỏa đáng, cạnh tranh được với các nước xung quanh. Thứ hai là phải có thể chế chính sách hiện đại, thúc đẩy phát triển.
Bên cạnh đó, cần có quyết tâm, nỗ lực cao nhất từ lãnh đạo Đảng, Nhà nước, người đóng vai trò quyết định với sự phát triển đất nước.
GDP 6 tháng năm 2025 tăng 7,52% - mức tăng cao nhất của 6 tháng đầu năm giai đoạn 2011-2025
