Sáng 21/8, chia sẻ với Người Đưa tin, ông Võ Sỹ Chung - Bí thư Đảng ủy xã Măng Ri cho biết, xã đã đề nghị UBND tỉnh Quảng Ngãi thành lập Trung tâm bảo tồn và phát triển cây Sâm Ngọc Linh trực thuộc xã.

Giống lấy trên vườn cây mẹ từ Trung tâm Sâm Ngọc Linh và Công ty CP Sâm Ngọc Linh Kon Tum.
Theo đó, Trung tâm bảo tồn và phát triển Sâm Ngọc Linh là đơn vị sự nghiệp trực thuộc UBND xã. Bộ máy dự kiến gồm 3 người chuyên trách, có nhiệm vụ chăm sóc, bảo vệ, phát triển vườn sâm, đồng thời hình thành điểm tham quan phục vụ du lịch gắn với Khu di tích căn cứ Tỉnh ủy.
Ngoài chức năng bảo tồn, Trung tâm còn hướng đến việc phát triển nguồn giống thuần chủng, xây dựng mô hình trồng sâm mẫu hỗ trợ người dân, tiến tới biến Măng Ri thành trung tâm dược liệu của tỉnh. Đây cũng sẽ là điểm nhấn du lịch độc đáo, góp phần quảng bá giá trị sâm Ngọc Linh -“Quốc bảo” của Việt Nam gắn với lịch sử cách mạng.

Tổng diện tích gần 3ha.
Theo UBND xã Măng Ri, việc quản lý vườn sâm hiện nay gặp vướng mắc do xã không có đủ cơ sở pháp lý, nhân lực và kinh phí để thực hiện. Việc hình thành tài sản trên cơ sở Nghị quyết của UBND huyện Tu Mơ Rông cũ nên không đủ căn cứ pháp lý để bố trí kinh phí thường xuyên của xã cho việc chăm sóc, quản lý, bảo vệ Vườn Sâm.
UBND xã kiến nghị UBND tỉnh, Sở Nông nghiệp và Môi trường, Sở Tài chính sớm xem xét, cho ý kiến và bố trí kinh phí. Đồng thời, cần tiến hành kiểm kê để hình thành tài sản, giao cho xã quản lý, làm cơ sở pháp lý và tài chính để chăm sóc vườn sâm lâu dài.
UBND xã Măng Ri đề xuất hai phương án: hoặc tổ chức đấu giá để thu hồi ngân sách Nhà nước, hoặc tiếp tục duy trì và phát triển.
Tuy nhiên, phương án đấu giá từng được triển khai nhưng không có nhà đầu tư tham gia. Vì vậy, phương án duy trì và thành lập Trung tâm bảo tồn được đánh giá khả thi hơn, bảo đảm cả giá trị kinh tế lẫn văn hóa.

Loài chuột ăn sâm Ngọc Linh.
Theo UBND xã Măng Ri, Vườn Sâm Ngọc Linh được hình thành dựa trên nhiều chủ trương, nghị quyết của tỉnh và huyện Tu Mơ Rông cũ về phát triển các ngành kinh tế mũi nhọn. Trong đó, có sâm Ngọc Linh là loài dược liệu quý hiếm, đặc hữu của Kon Tum.
Vườn sâm nằm trên diện tích gần 3 ha đất rừng vùng đệm trong Khu di tích căn cứ Tỉnh ủy, thuộc tiểu khu 218. Khu vực này được giao cho địa phương quản lý theo quyết định của UBND tỉnh. Đội ngũ bảo vệ khu di tích hiện kiêm nhiệm luôn công tác trông coi vườn sâm.
Từ năm 2018 đến 2021, tổng cộng 9.828 cây giống một năm tuổi đã được đưa vào trồng, với kinh phí hơn 3,3 tỷ đồng. Nguồn giống được lấy trên vườn cây mẹ từ Trung tâm Sâm Ngọc Linh (Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Đăk Tô) và Công ty CP Sâm Ngọc Linh Kon Tum, đảm bảo chất lượng theo quy định.

Kiến nghị thành lập Trung tâm bảo tồn và phát triển Sâm Ngọc Linh để chăm sóc, quản lý, bảo vệ và phát triển vườn Sâm.
Tuy nhiên, trong quá trình phát triển, Vườn Sâm Ngọc Linh gặp nhiều thiện hại nặng. Đáng kể, như cơn bão số 3 vừa qua đã làm sập mái che, gãy đổ nhiều cây lớn đè xuống luống sâm.
Thời tiết mưa bão kéo dài cùng sâu bệnh cũng khiến hàng nghìn cây bị hư hại, ước tính khoảng 1.860 cây. Ngoài ra, tình trạng chuột phá hoại làm ảnh hưởng lớn đến năng suất và khả năng bảo tồn nguồn giống.
Minh Long