Sự kiểm soát của Trung Quốc đối với ngành công nghiệp robot đang ngày càng chặt chẽ. Dữ liệu mới nhất từ Liên đoàn Robot Quốc tế (IFR) càng cho thấy rõ điều này hơn bao giờ hết. Năm 2024, Trung Quốc đã lắp đặt 295.000 robot công nghiệp mới, chiếm hơn một nửa tổng số robot được lắp đặt trên toàn cầu.
Con số này tăng 7% so với năm 2024, và đưa tổng số robot đang hoạt động của nước này vượt mốc 2 triệu - lớn nhất thế giới.
Tầm nhìn kéo dài một thập kỷ
Năm 2015, Bắc Kinh công bố chiến dịch Made in China 2025 với mục tiêu thống trị ngành công nghiệp robot bằng cách giảm sự phụ thuộc vào hàng hóa nhập khẩu.
Các chỉ thị chính sách của chính phủ và vốn công đóng vai trò quan trọng trong việc giúp các công ty Trung Quốc phát triển vị thế thống trị trong ngành robot và các ngành công nghiệp khác như chất bán dẫn và trí tuệ nhân tạo.
Lian Jye Su, nhà phân tích chính tại công ty nghiên cứu công nghệ Omdia, đánh giá cao các chính sách của chính phủ Trung Quốc vì đã cung cấp sự hỗ trợ cần thiết để thực hiện tham vọng sản xuất của mình. “Đây không phải là sự trùng hợp ngẫu nhiên. Các công ty Trung Quốc đã đầu tư nhiều năm trời”, bà nói, theo báo cáo.
Các ngành công nghiệp được vay vốn gần như không giới hạn từ các ngân hàng nhà nước với lãi suất rất thấp. Họ cũng nhận được tiền của chính phủ, hỗ trợ mua lại các công ty nước ngoài và các hỗ trợ khác.
Vào năm 2021, chính phủ cũng đã đưa ra một kế hoạch chi tiết nhằm mở rộng việc sử dụng robot như một phần trong sáng kiến kéo dài hàng thập kỷ của mình.
Trung Quốc so với thế giới
Việc Trung Quốc tập trung vào tự động hóa là một phần quan trọng của sáng kiến này. Báo cáo cũng cho biết các nhà máy Trung Quốc đã lắp đặt hơn 150.000 robot mỗi năm kể từ năm 2017, minh chứng cho sáng kiến kéo dài cả thập kỷ của họ.
Trên thực tế, các nhà máy Trung Quốc hiện chiếm một phần ba tổng số hàng hóa sản xuất trên toàn thế giới, nhiều hơn cả Hoa Kỳ, Đức, Nhật Bản, Hàn Quốc và Anh cộng lại.
Nhìn chung, Trung Quốc có số lượng robot hoạt động trong các nhà máy nhiều gấp năm lần so với Hoa Kỳ. Theo IFR, số lượng robot được lắp đặt trên toàn cầu đạt 542.000 vào năm 2024, đồng nghĩa với việc riêng Trung Quốc đã bổ sung nhiều robot hơn cả châu Âu và châu Mỹ cộng lại.
Nhìn chung, châu Á vẫn tiếp tục chiếm ưu thế, chiếm 74% thị phần lắp đặt, trong khi châu Âu chỉ chiếm 16% và châu Mỹ chỉ 9%. Tạp chí Robotics and Automation News lưu ý rằng nhu cầu toàn cầu đã tăng gấp đôi trong thập kỷ qua, nhưng không quốc gia nào có tốc độ mở rộng nhanh hơn Trung Quốc.
Điều đáng chú ý là các nhà cung cấp nội địa của Trung Quốc hiện đang dẫn đầu xu hướng. Lần đầu tiên, các nhà sản xuất của quốc gia này bán được nhiều robot trong nước hơn các công ty nước ngoài, với việc các công ty trong nước chiếm lĩnh 57% thị phần vào năm 2024. Điều này có nghĩa là Trung Quốc không chỉ mua robot – mà còn đang chế tạo và triển khai chúng với tốc độ có thể làm thay đổi vĩnh viễn chuỗi cung ứng toàn cầu. Tờ China Daily đưa tin rằng việc chuyển sang sản xuất trong nước là một bước đi quan trọng để giảm sự phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài.
Sự tăng trưởng chưa dừng lại
Không thể phủ nhận một sự thật rằng ngành sản xuất robot hình người ở Trung Quốc đã tăng trưởng đáng kể. Quốc gia này hiện đang xây dựng một hệ sinh thái để sản xuất các linh kiện chuyên dụng cho robot, chẳng hạn như khớp nối cơ giới.
Trung Quốc cũng đang cạnh tranh quyết liệt với Hoa Kỳ và các quốc gia khác trong việc tạo ra robot hình người tốt hơn. Unitree Robotics, có trụ sở tại Hàng Châu, được coi là đơn vị dẫn đầu trong việc tạo ra robot hình người giá rẻ cho quốc gia này ở quy mô lớn.
Những robot hình người cơ bản của Unitree có giá 6.000 USD và công ty có kế hoạch niêm yết cổ phiếu vào cuối năm 2025. Chúng được sản xuất với giá chỉ bằng một phần nhỏ so với robot của Boston Dynamics, một công ty chủ chốt trong ngành công nghiệp robot của Mỹ.
Ý nghĩa của nó vượt xa con số. Robot hiện là thiết yếu đối với các ngành công nghiệp như xe điện, chất bán dẫn và năng lượng tái tạo, nơi quy mô và độ chính xác quyết định ai là người dẫn đầu toàn cầu. Với mật độ robot tăng nhanh chóng - được đo bằng số lượng robot trên 10.000 công nhân - Trung Quốc đang vượt qua các nước dẫn đầu truyền thống như Đức và Nhật Bản, đồng thời đang tiến gần đến Hàn Quốc.
Trong tương lai, IFR dự báo số lượng robot sẽ tăng lên 575.000 vào năm 2025 và vượt 700.000 vào năm 2028, với Trung Quốc dự kiến sẽ tiếp tục là động lực chính cho sự tăng trưởng này. Theo IFR, tổng số robot vận hành trên toàn cầu hiện đã đạt 4,66 triệu và đang tiếp tục tăng nhanh.
Đối với phần còn lại của thế giới, đây không chỉ là cuộc đua để bắt kịp – mà là cuộc đua để không bị tụt hậu. Sự bùng nổ robot của Trung Quốc đang định hình lại tương lai của ngành sản xuất, và những quốc gia không thể bắt kịp tốc độ này có nguy cơ mất đi vị thế của mình.
