Nhân tài Trung Quốc
Vào cuối kỳ thực tập tại Nvidia năm 2023, Zizheng Pan, nhà nghiên cứu trí tuệ nhân tạo trẻ tuổi đến từ Trung Quốc, phải đối mặt với một quyết định quan trọng: ở lại Thung lũng Silicon với các nhà thiết kế chip hàng đầu thế giới hay trở về quê nhà gia nhập DeepSeek, khi đó là một công ty khởi nghiệp ít được biết đến ở miền đông Trung Quốc.
Pan đã chọn DeepSeek mà không do dự nhiều, Zhiding Yu, nhà khoa học nghiên cứu cấp cao tại Nvidia và là người hướng dẫn của Pan trong thời gian thực tập, nhớ lại trên X vào tháng trước. "Tôi vẫn rất ấn tượng", Yu viết, nói thêm rằng những trường hợp như Pan ngày càng phổ biến.
"Nhiều tài năng xuất sắc nhất của chúng tôi đến từ Trung Quốc, và những tài năng này không nhất thiết chỉ thành công được ở trong công ty Mỹ".
Chưa đầy hai năm sau khi Pan gia nhập DeepSeek, công ty đã trở nên nổi tiếng toàn cầu khi phát hành hai mô hình AI tiên tiến với chi phí rẻ hơn. Sự ra mắt thậm chí đã thổi bay gần 600 tỷ USD giá trị thị trường của Nvidia.
Lựa chọn của Pan phản ánh xu hướng ngày càng tăng trong giới tinh hoa AI của Trung Quốc khi từ chối các công việc tại Thung lũng Silicon để chuyển sang ngành công nghiệp AI tại quê nhà, nơi có chi phí sinh hoạt thấp hơn, gần gia đình và cơ hội đảm nhận những vai trò quan trọng ngay từ đầu sự nghiệp.
DeepSeek lấp đầy đội ngũ của mình bằng những sinh viên mới tốt nghiệp và thực tập sinh từ các trường đại học ưu tú trong nước, như Đại học Thanh Hoa và Đại học Bắc Kinh.
DeepSeek là một trường hợp đặc biệt trong ngành công nghiệp AI của Trung Quốc, vì được tài trợ hoàn toàn bởi công ty High-Flyer của người sáng lập Lương Văn Phong. Những "công nhân công nghệ" trẻ, đầy nhiệt huyết đằng sau DeepSeek đang nỗ lực để bắt kịp những gã khổng lồ ở Thung lũng Silicon, mặc dù Mỹ đang cấm Trung Quốc tiếp cận các chip tiên tiến.
"DeepSeek làm nổi bật sức mạnh của nhóm nhân tài AI Trung Quốc, được hỗ trợ bởi một số lượng lớn các kỹ sư phần mềm có trình độ và năng lực cao", Angela Zhang, giáo sư tại Đại học Nam California, người nghiên cứu các quy định về công nghệ tại Trung Quốc, nhận định. "Tôi tin rằng lợi thế về nhân tài này sẽ định vị Trung Quốc một cách mạnh mẽ cho giai đoạn phát triển AI tiếp theo".
Chỉ về quê hương
Theo báo cáo năm 2023 về tài năng AI toàn cầu do tổ chức nghiên cứu MacroPolo có trụ sở tại Chicago công bố, gần một nửa số nhà nghiên cứu AI hàng đầu thế giới đã hoàn thành chương trình đại học của mình tại Trung Quốc.
Junxiao Song (bên phải).
Các trường đại học Trung Quốc, phòng thí nghiệm do nhà nước hậu thuẫn và các bộ phận nghiên cứu của những gã khổng lồ công nghệ Mỹ, chẳng hạn như Microsoft Research Asia có trụ sở tại Bắc Kinh, đã giúp đào tạo một nhóm lớn các nhà nghiên cứu địa phương.
Ví dụ, Junxiao Song, một cộng tác viên cốt cán cho mô hình R1 mới nhất của DeepSeek, đã học ngành tự động hóa tại Đại học Chiết Giang trước khi lấy bằng Tiến sĩ về kỹ thuật điện tử và máy tính tại Đại học Khoa học và Công nghệ Hồng Kông vào năm 2015. Theo Tiến sĩ Daniel Palomar – người hướng dẫn của anh - Song kiên trì và "thiên về toán học".
Khi Palomar đăng bài về công việc của Song với DeepSeek trên LinkedIn, một cựu sinh viên khác đã bình luận rằng Song từng có biệt danh là dashi, hay "đại sư phụ". "Bằng cách nào đó, DeepSeek đã xoay xở để có được những người giỏi nhất trong số những người giỏi nhất", Palomar nói.
Các công ty Mỹ thường thuê thực tập sinh người Trung Quốc có khả năng xử lý dữ liệu hoặc kỹ thuật giỏi để làm việc trên các dự án AI, từ xa hoặc tại văn phòng ở Thung lũng Silicon. "Sinh viên Trung Quốc làm việc rất tốt", một nhà nghiên cứu AI người Trung Quốc giấu tên, làm việc tại một công ty công nghệ hàng đầu của Mỹ chia sẻ.
Nhưng khi được nhận việc toàn thời gian, nhiều người trong số họ chọn quay trở lại Trung Quốc, ông cho biết. "Điều khiến tôi ngạc nhiên là nhiều sinh viên Trung Quốc không mấy hứng thú với công việc toàn thời gian ở Mỹ".
Mặc dù các thế hệ trước thích công việc ở Thung lũng Silicon vì mức lương cao và cơ hội làm việc cùng những nhà đổi mới hàng đầu thế giới, nhưng ngày càng có nhiều kỹ sư AI trẻ chọn về nhà. Cũng có nhiều cơ hội hơn cho họ khi ngành công nghiệp AI trong nước mở rộng, với những gã khổng lồ công nghệ như Alibaba, và cả các công ty khởi nghiệp như StepFun, Minimax và 01.AI.
DeepSeek hút nhân tài nhờ chính sách độc đáo
DeepSeek có cách thu hút nhân tài độc đáo. Theo báo cáo gần đây từ hãng công nghệ Trung Quốc 36Kr, công ty này trả lương cho nhân viên cao hơn ByteDance (công ty mẹ của TikTok). Và không giống như nhiều công ty công nghệ Trung Quốc thúc đẩy cạnh tranh nội bộ và bắt các kỹ sư làm việc nhiều giờ liền, Lương Văn Phong nói với 36Kr trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 7/2024 rằng ông cho phép nhân viên tự tìm việc cần làm và truy cập một cách tự do.
"Chúng tôi đang làm những công việc khó nhất, điều này hấp dẫn họ", ông nói.
Yu Zhou, giáo sư tại Cao đẳng Vassar, người nghiên cứu về sự phát triển của ngành công nghệ cao của Trung Quốc cảm thấy sự nhiệt huyết của các nhà nghiên cứu trẻ từ DeepSeek gợi nhớ lại hình ảnh các công ty khởi nghiệp internet đầu tiên ở Bắc Kinh vào đầu những năm 2000.
Vào thời điểm đó, những sinh viên tốt nghiệp từ các trường đại học hàng đầu của Trung Quốc lấy cảm hứng từ những công ty như Google và Microsoft để tạo ra ngành công nghiệp công nghệ tại quê nhà với số vốn ít hơn và ít kỹ sư hàng đầu hơn.
"Người Mỹ nghĩ rằng Trung Quốc đang cố gắng lật đổ họ, nhưng sự thật là những người trẻ tuổi đã được truyền cảm hứng từ những phát triển công nghệ mới như OpenAI", Zhou cho biết.
Các doanh nhân AI ngày nay ở Trung Quốc không còn lựa chọn nào khác khi vật lộn với tình trạng thiếu hụt các chip Nvidia mạnh nhất, bà nói. "Khi bạn không có nguồn lực, tất cả những gì bạn có là sức mạnh trí tuệ của mình".
