Muhammad Syafi'i nhớ lại nỗi đau khi bị dầu ăn nóng bắn vào bụng, chảy xuống chân và bộ quần áo ướt. Trên làn da cháy rắng của anh, vết bỏng sưng lên và mưng mủ.
Giống như nhiều người đàn ông Indonesia nghèo khác, Syafi'i đăng ký làm việc trong ngành ngư nghiệp ở nước ngoài nhằm kiếm được mức lương cao hơn ở quê nhà. Năm 2021, anh làm đầu bếp trên một con tàu cung cấp cá cho Bumble Bee Foods, một trong những công ty nhập khẩu cá ngừ lớn nhất tại Mỹ.
Nhưng khi đến đó, anh cho biết mình đã bị ngược đãi về thể xác, buộc phải làm việc trong điều kiện nguy hiểm và khắc nghiệt. Khi bị bỏng nặng trong lúc làm việc, Syafi'i kể rằng anh bị bỏ mặc nằm đau đớn trên ghế, không được cấp đồ ăn, nước uống cũng như chăm sóc y tế.
Trường hợp của Syafi'i được nêu chi tiết trong một hồ sơ do 4 ngư dân Indonesia kiện Bumble Bee SeaFoods. Ngày 12/3, những người này, làm việc trên 3 tàu cung cấp cá ngừ cho Bumble Bee, đã đệ đơn kiện lên tòa án liên bang ở California. Họ tố cáo công ty “hưởng lợi có chủ đích” từ lao động cưỡng bức và các hình thức lạm dụng khác trong chuỗi cung ứng.
Trả lời CNN, Bumble Bee cho biết họ sẽ không bình luận vì vụ kiện đang chờ xử lý.
Agnieszka Fryszman, một trong những luật sư của nguyên đơn, nói với CNN rằng đây là trường hợp đầu tiên được biết đến về nạn nô lệ trên tàu cá đối với một công ty hải sản của Mỹ.
Fryszman cho biết: “Các tàu đánh cá không thực sự phải cập cảng, vì vậy những người thuyền viên bị mắc kẹt. Điều này khiến tình trạng lao động cưỡng bức và buôn người rất dễ xảy ra”.
Vi phạm nhân quyền trong ngành ngư nghiệp được ghi chép đầy đủ nhưng việc giải trình thì rất hiếm. Ngành này vốn có tiếng là không minh bạch vì phụ thuộc vào lao động nhập cư. Công việc diễn ra trên biển nên thuyền viên thường không được bảo vệ bởi luật lao động giống như trên đất liền.
Các nhà vận động từ lâu đã kêu gọi các công ty Mỹ cần phải làm nhiều hơn để đảm bảo không có vấn nạn lạm dụng trong chuỗi cung ứng của họ.
Nhức nhối nạn cưỡng bức lao động trong ngành ngư nghiệp
Bumble Bee là một trong những công ty hải sản đóng hộp lâu đời nhất tại Mỹ và chiếm thị phần lớn nhất về cá ngừ đóng hộp, theo Seafood Stewardship Index. Theo Pew Trusts, ngành đánh bắt cá ngừ toàn cầu ước đạt khoảng 40 tỷ USD.
Năm 2019, công ty đã nộp đơn xin phá sản trong bối cảnh bê bối thao túng giá và được tập đoàn thủy sản Đài Loan FCF Co mua lại với giá gần 1 tỷ USD.
Những thuyền viên trên tố cáo Bumble Bee vi phạm luật chống buôn người của Mỹ vì nhập khẩu hải sản được đánh bắt bằng lao động cưỡng bức.
Giống như nhiều lao động nhập cư khác trong ngành, 4 thuyền viên này được tuyển qua các công ty tuyển dụng trung gian. Các công ty này giữ lại một phần lớn tiền lương của họ để trả cho vô số chi phí, khiến họ không được trả lương hoặc nhận về rất ít. Nếu nghỉ việc, họ sẽ bị phạt một khoản tiền lớn.
Thông thường, tàu cá ở trên biển trong nhiều tháng nhờ có các tàu khác đến tiếp tế nhiên liệu và thu gom cá. Quá trình này khiến những thuyền viên bị cô lập và không thể cầu cứu.
Sau tai nạn của Syafi'i, anh buộc phải quay lại làm việc, mặc dù đã xin nghỉ làm gần như mỗi ngày, theo đơn khiếu nại. Syafi'i cũng tố cáo thuyền trưởng thường xuyên đánh mình.
Muhammad Sahrudin, một nguyên đơn khác, cho biết thuyền trưởng của tàu đã dùng roi đánh các thuyền viên và đâm họ bằng kim. Sahrudin cho biết mình đã bị đánh nhiều đến nỗi không đếm xuể.
Akhmad, một nguyên đơn khác, cho biết anh bị buộc phải tiếp tục làm việc dù chảy máu chân nặng vì bị một mẻ cá rơi trúng.
Angga, một thuyền viên khác, cho biết họ được cho ăn rất ít nên thường phải ăn cả mồi câu.
Theo đơn kiện, các thuyền viên yêu cầu Bumble Bee bồi thường thiệt hại cho những tổn thương mà họ phải chịu. Họ cũng yêu cầu Bumble Bee thực thi một số chính sách mới nhằm nâng cao an toàn cho người lao động.
Các chuyên gia cho biết lời khai của các ngư dân trên giống với câu chuyện của nhiều lao động nhập cư khác trong ngành ngư nghiệp.
Một báo cáo năm 2022 của Tổ chức Lao động Quốc tế cho thấy có khoảng 128.000 thuyền viên là nạn nhân của lao động cưỡng bức và con số thực có thể cao hơn nhiều.
Theo CNN
