Khởi đầu của Byju’s là một câu chuyện truyền cảm hứng.
Byju Raveendran, kỹ sư từng làm việc trong ngành công nghệ, bắt đầu luyện thi CAT (kỳ thi đầu vào các trường quản trị Ấn Độ) cho bạn bè. Với phong cách giảng dạy sinh động, ông nhanh chóng thu hút hàng nghìn học viên để rồi đến năm 2011, quyết định cùng vợ mình – Divya Gokulnath – sáng lập công ty Think & Learn và mở ra kỷ nguyên học trực tuyến tại Ấn Độ.
Thời hoàng kim của Byju’s đến trong giai đoạn đại dịch COVID-19, khi trường học đóng cửa trên toàn thế giới còn nhu cầu học trực tuyến tăng vọt. Byju’s nhanh chóng mở rộng quy mô, mua lại hàng loạt công ty tại Mỹ và Ấn Độ, trong đó có Epic (nền tảng đọc sách trẻ em tại Mỹ), Aakash (hệ thống luyện thi y - kỹ sư hàng đầu Ấn Độ), và Toppr. Tăng trưởng thần tốc, marketing dồn dập, đội ngũ nhân sự mở rộng quy mô toàn cầu – tất cả tạo nên một cỗ máy khổng lồ với kỳ vọng cách mạng hóa ngành giáo dục.
Trong năm 2022, công ty được định giá khoảng 22 tỷ USD, sở hữu 60.000 nhân viên và hàng triệu người dùng trả phí, theo Rest of World. Ứng dụng học tập mang tên “BYJU'S – The Learning App” được hàng triệu học sinh, phụ huynh tin tưởng, trong khi các nhà đầu tư toàn cầu điên cuồng rót vốn mạnh mẽ vào niềm tự hào của hệ sinh thái startup Ấn Độ.
Thế nhưng, sau năm 2022, khi đại dịch kết thúc, nhu cầu học trực tuyến giảm mạnh. Byju’s rơi vào trạng thái khủng hoảng khi chi phí vận hành chồng chất, lại không có lợi nhuận thực sự. Vào tháng 9 năm 2023, Hội đồng Kiểm soát Cricket tại Ấn Độ đã đưa Byju's ra tòa vì không thể thanh toán khoản vay 1,2 tỷ USD từ các chủ nợ Mỹ. Họ kiện công ty mẹ của Byju's, Think and Learn, tại tòa án phá sản ở Delaware.
Các chi tiết trong vụ kiện đó thật đáng kinh ngạc: Nguyên đơn cáo buộc rằng 533 triệu USD trong số tiền vay đã bị chuyển vào một quỹ đầu cơ giả mạo từng được đăng ký tại địa chỉ nhà hàng International House of Pancakes ở Miami. Quỹ này do một thanh niên 23 tuổi điều hành, dường như không có kinh nghiệm giáo dục hoặc chuyên môn liên quan nào.
Ba trong số những nhà đầu tư lớn nhất của Byju, bao gồm Chan Zuckerberg Initiative, sau đó đã rút khỏi ban quản trị. Tại một cuộc họp báo vào tháng 10 năm 2024, Raveendran than thở rằng những rắc rối pháp lý và việc các nhà đầu tư rút lui gần như phá hủy toàn bộ hình tượng mà công ty ông gây dựng.
Dưới áp lực dư luận và pháp lý, Byju Raveendran rút lui khỏi quyền điều hành, mất dần vai trò trong các quyết sách chủ chốt. Hình ảnh một người sáng lập từng là “giáo viên ngôi sao” giờ trở thành biểu tượng cho tham vọng thiếu kiểm soát và chiến lược.
Trong một bài phỏng vấn mới đây với phóng viên Rest of World, Byju Raveendran từ chối chịu trách nhiệm xoay quanh những rắc rối pháp lý và tài chính của công ty. Ông khẳng định mình là nạn nhân của một âm mưu do các chủ nợ Mỹ tự ngụy tạo, và rằng mong muốn giành lại quyền kiểm soát Byju vẫn luôn hiện hữu.
“Trường hợp xấu nhất, nếu chúng tôi không giành lại được quyền kiểm soát, chúng tôi sẽ tung ra một nền tảng mới”, Byju Raveendran nói.
Raveendran lớn lên ở Azhikode, một ngôi làng nhỏ ở Kerala. Cha mẹ anh, đã học hết đại học, làm giáo viên tại ngôi trường của con trai: Cha dạy vật lý và mẹ dạy toán.
Ngay từ khi còn nhỏ, Raveendran đã tìm ra niềm yêu thích với toán. Giáo viên thậm chí đã nhờ anh chàng đứng lớp mỗi khi có việc bận đột xuất.
“Ngay khi tôi bắt đầu dạy toán, tôi đã thấy được giá trị mà mình mang lại”, Raveendran nói và cho biết tự học đóng vai trò vô cùng quan trọng. “Tự học hiệu quả hơn nhiều so với việc được dạy ở trường”.
Raveendran học ngành kỹ thuật cơ khí tại một trường cao đẳng, sau đó dành một vài năm bảo dưỡng hệ thống cơ khí trên tàu. Trong chuyến thăm Bengaluru năm 2003, một số người bạn công nghệ thông tin đã nhờ ông hướng dẫn làm bài kiểm tra đầu vào của Học viện Quản lý Ấn Độ (IIM) và thế là cơ duyên mở ra.
“Tôi bắt đầu làm điều đó — và nó miễn phí, tôi làm vì vui. Họ bắt đầu đưa bạn bè của họ đến học”, Raveendran nói.
Tiếng lành đồn xa, Raveendran nổi lên như một giáo viên gương mẫu. Ngoài đào sâu vào các nguyên tắc cơ bản, ông còn cung cấp các lối suy nghĩ tắt mới lạ để giải quyết bài kiểm tra một cách thông minh hơn.
“Thầy ấy khiến tôi hình dung toàn bộ vấn đề và dạy tôi các mẹo, thủ thuật để tìm câu trả lời nhanh chóng bằng kỹ thuật đảo ngược”, một cựu học sinh tên Ankit Uttam, đã viết trên LinkedIn vào năm 2023. “Đó là một cách học mới lạ đối với tôi”.
Cuối cùng, Raveendran thuê một khán phòng có sức chứa 1.200 chỗ, sau đó tính phí 1.000 rupee cho mỗi vé — tức khoảng 20 USD vào thời điểm đó — để trang trải chi phí thuê mặt bằng. Khi căn phòng bắt đầu trở nên chật kín, doanh thu tạo ra cao hơn gấp 10 lần tiền thuê nhà.
Năm 2011, Raveendran thành lập Think and Learn, với mục tiêu là tạo ra nội dung hướng dẫn hấp dẫn đối với học sinh từ mẫu giáo đến trung học. S, một cựu sinh viên giấu tên cho biết sự hiện diện của Raveendran trong lớp học chính là nguồn sáng lúc bấy giờ.
“Nếu bạn gặp thầy ấy trong nửa giờ, bạn sẽ cảm thấy rằng mình có thể chinh phục cả thế giới, rằng không có gì là không thể”, cựu sinh viên nói.
Năm 2013, Aarin Capital, do ông trùm kinh doanh Ấn Độ Ranjan Pai và Mohandas Pai đứng đầu, trở thành nhà đầu tư đầu tiên rót vốn vào Byju's với khoảng 8 triệu USD. Raveendran cho biết: “Khi chúng tôi có được vốn, chúng tôi có thể đẩy nhanh quá trình phát triển sản phẩm và phát triển nội dung”.
Vào tháng 8 năm 2015, Think and Learn ra mắt ứng dụng học tập Byju's, cung cấp các bài giảng được ghi âm tích hợp với trình diễn ảo, hoạt hình và trò chơi. Người đăng ký có thể truy cập nội dung với các gói có giá 2.500–50.000 rupee, hoặc khoảng 40–780 USD vào thời điểm đó.
Trong vòng vài tháng, hàng triệu người Ấn Độ đã tải xuống ứng dụng. Trong vòng một năm, Byju's sở hữu khoảng 300.000 người đăng ký trả phí. Công ty tiếp tục nhận thêm 75 triệu USD từ Sequoia và Sofina, sau đó là 50 triệu USD trong một vòng tài trợ có sự xuất hiện của quỹ Mark Zuckerberg.
Thời điểm thói quen học tập bắt đầu thay đổi hậu đại dịch, Byju cho rằng mình đã giải quyết được vấn đề thông qua thương vụ mua lại một công ty dạy thêm truyền thống, đồng thời vay hơn 1 tỷ USD tiếp tục thúc đẩy tham vọng mở rộng toàn cầu.
Tuy nhiên, đến mùa thu năm 2021, Byju's bắt đầu đối mặt với tình trạng các gia đình hủy hợp đồng nhiều hơn vì trường học mở cửa trở lại. Phía thành viên hội đồng quản trị ép nhà sáng lập giải thích rõ các báo cáo đáng ngờ cũng như những chiến lược mua lại bí ẩn mà ông chưa bao giờ tiết lộ
Đáp lại, Raveendran thường trả lời rất vòng vo. Ông nói các vấn đề đang được khắc phục, hứa sớm cung cấp thông tin hoặc đổ lỗi cho một ai đó phát tán thông tin sai lệch.
Vấn đề thực sự nghiêm trọng vào giữa năm 2022 - thời điểm đà bùng nổ các thương vụ SPAC dần hạ nhiệt. Thay vì tiết kiệm tiền mặt và nhắm mục tiêu tăng trưởng bền vững, Byju tiếp tục tìm cách huy động vốn từ chủ sở hữu và gặp trở ngại. Hai nhà đầu tư chính là Sumeru Ventures và Oxshott đã không thể rót trọn vẹn số vốn như cam kết sau khi viện cớ do ‘kinh tế vĩ mô không ủng hộ’. Nguồn tin nội bộ còn cho biết Raveendran không xác minh xem liệu các nhà đầu tư có đủ tiền hay không trước khi công bố thỏa thuận, thậm chí không xin tư vấn từ các chủ ngân hàng đầu tư mà phụ thuộc hoàn toàn vào Anita Kishore - giám đốc chiến lược của công ty.
Tháng 9/2022, báo cáo hậu kiểm toán của Byju cho biết kỳ lân đắt giá nhất Ấn Độ đang gánh chịu khoản lỗ ròng tới hơn 570 triệu USD. Bất chấp việc founder lạc quan vào triển vọng của công ty, Byju chính thức bước vào thời kỳ khủng hoảng.
Những dấu hiệu đầu tiên liên quan đến chủ nợ của Byju tại Mỹ bắt đầu đặt ra câu hỏi rằng liệu công ty có tuân thủ đúng các cam kết về khoản vay hay không. Lo ngại kéo theo tranh chấp, kiện tụng trải rộng trên 3 tòa án khác nhau tại Mỹ. Phía chủ nợ cáo buộc Byju vi phạm các điều khoản trong thỏa thuận, thậm chí âm mưu ‘giấu’ nhẹm hơn 500 triệu USD.
Tháng 4/2023, văn phòng Byju ở Bangalore (Ấn Độ) bị đột kích. Cơ quan chức năng công khai nghi ngờ Byju vi phạm luật tiền tệ. Nhiều người cho hay Baiju Ravindran đã bật khóc.
Tháng 6/2023, đại diện 3 nhà đầu tư lớn nhất đã rời khỏi hội đồng quản trị. Việc kiểm toán Deloitte từ chối hoàn thành báo cáo tài chính của Byju cho năm tài chính 2022 cũng chính thức khép lại thời kỳ hưng thịnh của 1 startup từng được định giá 22 tỷ USD.
Theo: Rest of World
