Hơn 5 triệu hộ kinh doanh sẽ phải chuyển từ thuế khoán sang phương thức kê khai, nộp thuế theo doanh thu thực tế - Ảnh: QUANG ĐỊNH
GS.TS Hoàng Văn Cường - Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của
GS.TS Hoàng Văn Cường
* Theo ông, cách quản lý thuế như thế nào để tạo sự yên tâm cho doanh nghiệp, người dân?
- Trước đây, chúng ta chưa áp dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, người kinh doanh đều phải kê khai, lưu trữ trên giấy tờ, sổ sách rồi xếp hàng mua hóa đơn của cơ quan thuế, phải lập báo cáo để gửi cho cơ quan thuế. Còn bây giờ, thời đại cách mạng 4.0 rồi, tất cả mọi thứ đều có thể số hóa.
Trên thực tế, vài năm trở lại đây, các thủ tục về thuế như kê khai, xuất hóa đơn, nộp thuế, hoàn thuế... thực hiện đều trên môi trường điện tử. Người kinh doanh không cần phải lập sổ sách đầu vào, hàng tồn, hàng bán ra, giá nhập, công nợ... theo cách truyền thống nữa mà dữ liệu được nhập lên phần mềm quản lý. Điển hình, những doanh nghiệp lớn, tập đoàn lớn khi bán hàng ra thu tiền về, phải xuất hóa đơn điện tử và kết nối được với cơ quan quản lý thuế.
Đối với doanh nghiệp, quản lý thuế có lẽ không thay đổi nhiều khi mọi thứ đã gần như được số hóa. Nhưng phương thức quản lý thuế sẽ thay đổi rất lớn đối với hộ kinh doanh - một lực lượng quan trọng trong nền kinh tế. Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân nhấn mạnh chấm dứt thuế khoán trong năm 2026. Như vậy, hơn 5 triệu hộ kinh doanh sẽ chuyển từ thuế khoán sang thuế kê khai.
Điều này đồng nghĩa với việc hộ kinh doanh bán hàng xuất hóa đơn điện tử, nộp thuế theo doanh thu thực tế bán ra, sử dụng phần mềm bán hàng thay vì ghi chép sổ sách thủ công như bao lâu nay. Khi bán một cái bật lửa, gói mì, hộp bánh ngọt..., người bán hàng chỉ cần đưa hàng vào máy tính tiền. Máy sẽ nhận diện mặt hàng, đơn giá và số lượng, tổng số tiền mà người mua phải trả.
Phần mềm tự tính toán rồi in ra phiếu tính tiền, được xem là hóa đơn. Ngay lập tức thông tin về trị giá đơn hàng cũng được chuyển đến cơ quan thuế. Khi đã có thông tin về doanh thu rồi, hệ thống tự tính số tiền thuế hằng tháng mà hộ kinh doanh phải nộp. Và như vậy người kinh doanh chuyên tâm sản xuất - kinh doanh mà không cần phải lo kê khai, báo cáo sổ sách với cơ quan thuế nữa.
Hộ kinh doanh hoạt động sẽ chuyên nghiệp hơn
* Người kinh doanh, nhất là hộ kinh doanh được lợi gì khi chuyển sang thuế kê khai?
- Điều quan trọng hơn của việc số hóa, chuyển đổi việc ghi chép thủ công sang sử dụng phần mềm bán hàng giúp hộ sản xuất, kinh doanh quản lý hoạt động kinh doanh thuận tiện và chuyên nghiệp hơn.
Nhiều chuyên gia cho rằng ngưỡng doanh thu chịu thuế nên được nâng lên 1 - 2 tỉ đồng/năm mới phù hợp - Ảnh: QUANG ĐỊNH
Mức giảm trừ gia cảnh tối thiểu phải là 17 triệu đồng/tháng
* Tại kỳ họp Quốc hội sẽ khai mạc vào tháng này, dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi sẽ được thảo luận và thông qua. Theo ông, mức giảm trừ gia cảnh cần được nâng lên để người nộp thuế bớt thiệt?
- Về nguyên tắc, mức giảm trừ gia cảnh phải đảm bảo cho người nộp thuế chi trả những chi phí thiết yếu nhất như ăn ở, mặc, đi lại, học hành,... tức là phải đủ sống đã. Thực tế, 5 năm qua, chỉ số giá tiêu dùng đã tăng khoảng 20%, cùng với thu nhập bình quân của người lao động nâng lên đáng kể.
Do đó mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế phải được nâng lên tối thiểu là 1,5 lần so với quy định hiện tại 11 triệu đồng/tháng. Như vậy đâu đó mức giảm trừ là 16,5 - 17 triệu đồng/tháng. Đây là mức tối thiểu, còn cao hơn nữa thì càng tốt.
Và mức giảm trừ của người phụ thuộc cũng vậy, từ năm 2020 đến nay, quy định 4,4 triệu đồng/tháng nuôi một đứa trẻ đang tuổi ăn học là không đủ, cần tăng 1,5 - 2 lần, lên mức 7 - 9 triệu đồng/tháng. Vì người phụ thuộc chủ yếu là con trong độ tuổi học hành. Nên ngoài chi phí ăn uống thông thường thì một đứa trẻ cần được học ngoại ngữ, năng khiếu, kỹ năng sống,... Đây là khoản đầu tư cho tương lai, cho nguồn nhân lực chất lượng cao của đất nước, nên chính sách không nên quá căn cơ.
Khi đủ điều kiện sống tối thiểu được đảm bảo, người nộp thuế sẽ mở rộng đầu tư, sản xuất kinh doanh, có lợi họ sẽ quay lại đóng góp cho ngân sách nhiều hơn. Nên để tạo nguồn thu bền vững, chính sách thuế, phương thức quản lý thuế cần nuôi dưỡng nguồn thu, khích lệ tinh thần kinh doanh của doanh nghiệp và người dân.
Thông tin mới về đề xuất mức giảm trừ gia cảnh, biểu thuế thu nhập cá nhân
