Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn Shinawatra và Chủ tịch Thượng viện Campuchia Hun Sen.
Đoạn ghi âm khiến bà Paetongtarn gặp phải sức ép tứ phía. Những câu hỏi về khả năng lãnh đạo của bà ngày càng lớn, trong khi lòng tin của công chúng nhanh chóng sụt giảm.
Vì thiếu kinh nghiệm, bà Paetongtarn không được coi là một nhà lãnh đạo lý tưởng ngay từ đầu. Dù nữ thủ tướng trẻ tuổi đang cố gắng thể hiện hình ảnh cứng rắn hơn, nhưng lòng tin của công chúng vào bà vẫn tiếp tục giảm sút.
Để thể hiện sức mạnh chính trị của mình, Thủ tướng Paetongtarn đã chỉ thị cho chính quyền mạnh tay trấn áp nạn lừa đảo qua điện thoại tại thị trấn biên giới Poipet. Điều này cũng khiến quan hệ của bà với Campuchia càng thêm căng thẳng.
Theo bài viết của Bangkok Post , bà Paetongtarn có thể tuyên chiến với những kẻ lừa đảo ở khu vực biên giới Thái Lan từ lâu, nhưng bà đã chọn cách không làm điều đó.
Giữa những tranh cãi về đoạn ghi âm cuộc gọi, rõ ràng quyền lãnh đạo của bà đang rơi vào khủng hoảng. Sự ủng hộ dành cho đảng Pheu Thai đã lao dốc không phanh sau khi đảng này loại bỏ đảng Tiến bước và quyết định lập liên minh với các đảng do chính quyền quân sự trước đây kiểm soát.
Vì thế, các nhà quan sát cho rằng tháng 7 sẽ không phải tháng nghỉ hè đối với bà Paetongtarn và đảng Pheu Thai, vì họ sẽ phải đối mặt với hàng loạt thách thức.
Có khá nhiều kịch bản có đe doạ bà Paetongtarn, và cơ hội để bà tiếp tục lãnh đạo chính phủ được đánh giá là rất nhỏ. Nhiều cuộc chiến pháp lý đang diễn ra, chủ yếu liên quan đến hiệu ứng ghi âm cuộc gọi. Những lời kêu gọi bà từ chức ngày càng tăng, nhưng bà đang chọn cách phớt lờ, cùng với lời kêu gọi giải tán hạ viện. Nguy cơ đảo chính đã được loại trừ, ít nhất cho đến lúc này.
Phong trào biểu tình do các nhóm đối lập tổ chức, gồm Liên minh Nhân dân vì dân chủ (PAD), Ủy ban Cải cách dân chủ nhân dân (PDRC), thậm chí cả các cựu lãnh đạo áo đỏ, có thể không trực tiếp dẫn đến việc bà Paetongtarn bị cách chức, nhưng có thể trở thành nguồn cơn cho cuộc chiến pháp lý chống lại bà.
Sinh mệnh chính trị của bà Paetongtarn đang bị đe dọa khi các đơn kiến nghị chống lại bà đã được đệ trình lên Ủy ban Chống tham nhũng quốc gia và Tòa án Hiến pháp. Đặc biệt, Thượng viện cũng đã đệ đơn lên Tòa án Hiến pháp, cho rằng cuộc gọi của bà với ông Hun Sen cho thấy hành vi thiếu tôn trọng pháp quyền và vi phạm đạo đức.
Tòa án Hiến pháp sẽ họp vào ngày 1/7 để xem xét vụ án. Đang có nhiều đồn đoán, rằng tòa án sẽ chấp nhận kiến nghị, nhưng chưa biết liệu tòa có đình chỉ chức vụ của bà Paetongtarn vào thời điểm này hay không. Hầu hết các chuyên gia chính trị đều tin vào khả năng bà sẽ bị đình chỉ.
Ông Jaran Pakditanakul, một cựu thẩm phán Tòa án Hiến pháp, tin rằng bà Paetongtarn có rất ít cơ hội về chính trị. Vụ bê bối lần này nói lên rất nhiều điều về xung đột lợi ích giữa hai gia tộc và cho thấy bà Paetongtarn thiếu khả năng giải quyết các cuộc khủng hoảng quốc gia.
Theo phân tích của ông Jaran, nếu tòa án chấp nhận đơn thỉnh cầu và bà Paetongtarn bị đình chỉ trong quá trình điều tra, có khả năng chính phủ sẽ do Phó Thủ tướng Phumtham Wechayachai điều hành.
Mặc dù quyết định của Tòa án Hiến pháp có thể dẫn đến cuộc chiến pháp lý nhiều tranh cãi, nhưng được coi là kịch bản tốt hơn đảo chính quân sự - điều sẽ khiến đất nước rơi vào thoái trào chính trị.
Hàng ngàn người biểu tình ở Bangkok ngày 28/6 để đòi Thủ tướng Paetongtarn từ chức. (Ảnh: The Nation)
Thời điểm bước ngoặt
Nếu Toà án Hiến pháp đình chỉ vai trò thủ tướng của bà Peatongtarn, kịch bản dễ xảy ra là ông Phumtham sẽ trở thành quyền thủ tướng. Nếu tòa án bãi nhiệm bà Paetongtarn, Hạ viện sẽ bỏ phiếu bầu thủ tướng mới.
Trong hoàn cảnh hiện tại, ông Chaikasem Nitisiri - ứng cử viên thủ tướng thứ ba của đảng Pheu Thai - có cơ hội cao sẽ thay thế bà Peatongtarn, nếu ông đủ sức khỏe để quản lý đất nước. Ông Chaikasem, 76 tuổi, được cho là đang có vấn đề về sức khỏe.
Tuy nhiên, vẫn còn khả năng bà Paetongtarn có thể sống sót sau cuộc chiến pháp lý. Lúc đó, gia tộc Shinawatra sẽ có một thỏa thuận khác với phe bảo thủ - những người có thể hài lòng với "chính quyền dân - quân sự" khi đảng Pheu Thai để quân đội giải quyết các vấn đề biên giới.
Chắc chắn đảng Pheu Thai không bao giờ chấp nhận giải tán Hạ viện vì họ đang ở thế bất lợi, khi tỷ lệ ủng hộ đảng này sụt giảm vì thành tích kém cỏi trong điều hành đất nước trong 2 năm qua. Đảng này đang gặp phải một trở ngại lớn trong việc thành lập một liên minh mới, vì các đối tác tiềm năng đang đưa ra những đòi hỏi cao về vị trí mà họ được nắm giữ trong nội các. Pheu Thai phải đáp ứng đòi hỏi vì việc nắm đa số mỏng manh trong quốc hội là điều quá rủi ro.
Nhìn chung, tháng 7 được coi là một tháng nguy hiểm đối với cả bà Paetongtarn và cựu Thủ tướng Thaksin Shinawatra.
Đối với ông Thaksin, tòa án dự kiến sắp đưa ra phán quyết về việc ông nằm viện trong thời gian dài để tránh ngồi tù. Với tất cả những điểm bất lợi đó, đây có thể là bước ngoặt đối với nền chính trị Thái Lan vì gia tộc Shinawatra đang ở thời điểm rất dễ bị tổn thương về chính trị.
