Trong một phiên giao dịch chứng khoán - Ảnh: QUANG ĐỊNH
Nếu được nâng hạng, Bộ trưởng Bộ Tài chính: 'Tôi khá tự tin về việc nâng hạng thị trường chứng khoán'
Hơn nữa, MSCI hiện là tổ chức có ảnh hưởng lớn nhất trong việc phân loại thị trường, quy mô tài sản gắn với các chỉ số của tổ chức này cũng lớn hơn nhiều so với FTSE Russell.
Tuy nhiên, Việt Nam hiện chưa nằm trong danh sách theo dõi của MSCI để có thể nâng hạng lên thị trường mới nổi (EM).
Trong khi để được đưa vào danh sách này, Việt Nam phải đáp ứng bộ tiêu chí đánh giá của MSCI, vốn khắt khe hơn FTSE. MSCI sử dụng khung đánh giá gồm 18 yếu tố, trong khi FTSE chỉ có 9 tiêu chí.
Báo cáo Global Market Accessibility Review 2024 của MSCI cho thấy Việt Nam vẫn còn 9 lĩnh vực chưa đáp ứng được kỳ vọng. Một trong số đó là giới hạn sở hữu nước ngoài. Các vấn đề khác bao gồm việc thiếu công bố thông tin chi tiết bằng tiếng Anh, thiếu thị trường ngoại hối nước ngoài, những hạn chế trên thị trường ngoại hối trong nước, việc cấp vốn trước cho các giao dịch và các hạn chế trong chuyển khoản ngoài thị trường.
Theo HSBC, trong kịch bản lạc quan nhất, ngay cả khi MSCI đưa Việt Nam vào danh sách theo dõi trong kỳ đánh giá tháng 6-2026 thì việc chính thức nâng hạng cũng khó có thể diễn ra trước năm 2028.
Nâng hạng rồi phải lo không "tụt hạng"
Với kỳ phân loại sắp tới của FTSE, ông Đồng Thanh Tuấn - chuyên gia phân tích Chứng khoán Mirae Asset (Việt Nam) - nhấn mạnh thêm dòng vốn ngoại theo sau quyết định nâng hạng là yếu tố mang tính dài hạn. Bởi bản chất quy mô nguồn vốn lớn sẽ yêu cầu lộ trình giải ngân phù hợp trong khi diễn biến mua bán của các nhà đầu tư nước ngoài ở thời điểm hiện tại vẫn còn tương đối thận trọng trong hoạt động giải ngân trước thềm nâng hạng.
Ông Nguyễn Việt Cường lưu ý câu chuyện dài hơi hơn, đó là nâng hạng cũng sẽ có hạ bậc. Tính chung cả FTSE và MSCI, trong 10 năm trở lại đây đã có 5 trường hợp hạ bậc xếp loại. Mặc dù các nguyên nhân được nêu ra khá đa dạng, từ thanh khoản cho đến giới hạn về ngoại hối hay sự bất ổn định của thị trường, nhưng chúng ta có thể thấy điểm chung lớn nhất là khả năng đầu tư vào các thị trường này bị suy giảm mạnh.
Ông Nguyễn Sơn - chủ tịch hội đồng thành viên Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC) - cũng nhấn mạnh chúng ta phấn đấu nâng hạng nhằm thu hút nhà đầu tư nước ngoài. Nhưng điều quan trọng hơn là duy trì sự ổn định của thị trường. Việc nâng hạng rồi tụt hạng là chuyện bình thường. Nhiều quốc gia sau khi được nâng hạng, dòng vốn tăng nhanh, nhưng lại không duy trì được, dẫn đến bị hạ hạng trở lại. Do đó, duy trì ổn định sau nâng hạng là điều then chốt.
Những lần lỡ hẹn
Tháng 9-2018, FTSE Russell lần đầu đưa Việt Nam vào danh sách theo dõi nâng hạng từ thị trường cận biên lên mới nổi thứ cấp. Mấy năm qua, kỳ vọng này nhiều lần "hụt" khiến nhà đầu tư thất vọng.
Ở kỳ phân loại gần nhất, Việt Nam chưa đáp ứng tiêu chí về cơ chế thanh toán, nên tiếp tục bị "đánh trượt". Đến tháng 9 năm nay, khi VN-Index điều chỉnh mạnh và khối ngoại liên tục bán ròng, tin đồn "lỡ hẹn" một lần nữa lại lan rộng trên các diễn đàn, hội nhóm.
Ông Nguyễn Việt Cường của KAFI cho biết dù thị trường Việt Nam đã có một mức tăng rất mạnh từ tháng 4 đến nay, mặt bằng định giá vẫn đang thấp hơn nhất định so với các thị trường mới nổi khác. Theo tính toán sơ bộ, Việt Nam vẫn còn khoảng 10-15% dư địa trước khi định giá thị trường đạt đến ngưỡng bình quân của các thị trường mới nổi, do đó cửa tăng từ câu chuyện nâng hạng vẫn còn rất rộng mở.
Chưa kể, so với các thị trường mới nổi tiêu biểu trong khu vực ASEAN, mặt bằng định giá của Việt Nam hiện vẫn thấp hơn. P/E của VN-Index đang ở mức khoảng 14,6 lần, trong khi Thái Lan và Malaysia dao động trong khoảng 16,5-17 lần. Nếu VN-Index tiến lên ngang bằng với các thị trường này, dư địa tăng trưởng thêm khoảng 13-15%.
"Nhịp điều chỉnh, nếu có, sẽ giúp định giá thị trường về mức hấp dẫn hơn, tạo cơ hội thu hút dòng vốn mới và nền tảng cho giai đoạn tăng trưởng bền vững tiếp theo", phó chủ tịch KAFI nhận định.
Chứng khoán Việt đạt 9/9 tiêu chí nâng hạng, sắp đón dòng vốn tỉ đô?
