Mỹ trao Nga "phao cứu sinh"
Tổng thống Mỹ Donald Trump đang thúc đẩy một thỏa thuận nhanh chóng để chấm dứt xung đột ở Ukraine, khiến các đồng minh châu Âu của Washington lo ngại việc họ và Ukraine bị loại ra khỏi các cuộc đàm phán ban đầu với Nga.
Mới đây, ông chủ Nhà Trắng đã gây áp lực lên Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, yêu cầu ông này phải hành động nhanh để đảm bảo hòa bình, bên cạnh một số yêu cầu chính sách khác như thỏa thuận khoáng sản v.v....
Theo bài viết do Reuters đăng tải ngày 24/2, đây là một món quà chính trị và mang lại lợi ích kinh tế lớn, như chiếc "phao cứu sinh" cho Moscow.
Bởi nền kinh tế Nga hiện đang phát triển quá nóng dẫn đến bờ vực suy thoái nghiêm trọng, bên cạnh các biện pháp kích thích tài chính lớn, lãi suất tăng vọt, lạm phát cao và lệnh trừng phạt của phương Tây.
Cựu Phó Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Nga Oleg Vyugin cho biết, động thái của Washington diễn ra trong bối cảnh Moscow phải đối mặt với hai lựa chọn không mong muốn.
Ông cho biết Nga có thể ngừng tăng chi tiêu quân sự hoặc duy trì chi tiêu và phải trả giá bằng nhiều năm tăng trưởng chậm, lạm phát cao, mức sống giảm sút, tất cả đều đi kèm với rủi ro chính trị.
"Vì lý do kinh tế, Nga quan tâm đến việc đàm phán một kết thúc ngoại giao cho cuộc xung đột", Vyugin nói. "[Điều này] sẽ tránh việc tiếp tục phân phối lại các nguồn lực hạn chế cho các mục đích không hiệu quả. Đó là cách duy nhất để tránh tình trạng đình lạm". Đình lạm là hiện tượng kinh tế hiếm gặp, xảy ra khi lạm phát và suy thoái kinh tế đồng thời diễn ra.
Mặc dù Nga khó có thể nhanh chóng cắt giảm chi tiêu quốc phòng, vốn chiếm khoảng 1/3 tổng chi tiêu ngân sách, nhưng triển vọng đạt được thỏa thuận có thể làm giảm bớt các áp lực kinh tế khác, có thể nới lỏng lệnh trừng phạt và cuối cùng là sự quay trở lại của các công ty phương Tây.
Cuộc gặp giữa TT Trump và Putin rất được mong đợi. Ảnh: Reuters
Tăng trưởng chậm lại tự nhiên
Thị trường Nga đã chứng kiến sự tăng trưởng. Đồng rúp tăng vọt lên mức cao nhất trong gần sáu tháng so với đồng USD vào thứ Sáu (21/2), được thúc đẩy bởi triển vọng nới lỏng lệnh trừng phạt.
Nền kinh tế Nga đã tăng trưởng mạnh mẽ kể từ khi suy giảm nhẹ vào năm 2022 nhưng các nhà chức trách dự kiến mức tăng trưởng 4,1% của năm 2024 sẽ chậm lại còn khoảng 1-2% trong năm nay và Ngân hàng Trung ương Nga vẫn chưa thấy cơ sở bền vững để cắt giảm lãi suất.
Khi giữ nguyên lãi suất ở mức 21% vào ngày 14/2, Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nga Elvira Nabiullina cho biết, nhu cầu tăng trưởng từ lâu đã nhanh hơn năng lực sản xuất, do đó dẫn đến sự chậm lại tự nhiên trong tăng trưởng.
Thách thức của ngân hàng trong việc tìm kiếm sự cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế và giảm lạm phát trở nên phức tạp hơn do các biện pháp kích thích tài chính tràn lan.
Chỉ riêng trong tháng 1, thâm hụt tài chính của Nga đã tăng vọt lên 1,7 nghìn tỷ rúp (19,21 tỷ USD), tăng gấp 14 lần so với cùng kỳ năm trước khi Moscow chi tiêu trước cho năm 2025.
"...Điều rất quan trọng đối với chúng tôi là thâm hụt ngân sách... phải được duy trì như chính phủ hiện đang lên kế hoạch", bà Nabiullina cho biết.
Kinh tế Nga đang phát triển rất nóng. Ảnh: Reuters
"Cây gậy và củ cà rốt"
Cuộc chiến ở Ukraine đã mang lại lợi ích kinh tế cho một số người Nga nhưng lại gây ra khó khăn cho nhiều người khác.
Đối với người lao động trong các ngành liên quan đến quân đội, gói kích thích tài chính đã làm tăng lương đáng kể, trong khi những người khác trong các ngành dân sự lại phải vật lộn với giá cả hàng hóa cơ bản tăng cao.
Một số doanh nghiệp đã nắm bắt cơ hội do sự thay đổi lớn trong dòng chảy thương mại và giảm cạnh tranh. Ví dụ, doanh thu của tập đoàn thời trang Nga Melon đã tăng đều đặn khi công ty này nắm bắt được làn sóng nhu cầu của người tiêu dùng.
Theo công ty này, các thương hiệu của Melon đã mở rộng đáng kể trong hai năm qua và kể từ năm 2023, quy mô trung bình của các cửa hàng mà công ty mở đã tăng gấp đôi.
Nhưng đối với nhiều người khác, lãi suất cao lại là một thách thức nghiêm trọng .
"Với lãi suất cho vay hiện tại, các dự án phát triển khó có thể khởi động các dự án mới", người sáng lập công ty phát triển Orientir Elena Bondarchuk, cho biết. "Vòng tròn nhà đầu tư rộng lớn trước đây đã thu hẹp lại và những người còn lại cũng phụ thuộc vào các điều khoản của ngân hàng".
Giá dầu thấp hơn, hạn chế về ngân sách và sự gia tăng nợ doanh nghiệp xấu là một trong những rủi ro kinh tế hàng đầu mà Nga phải đối mặt. Và Tổng thống Donald Trump đã đe dọa sẽ trừng phạt Nga gấp đôi nếu không có thỏa thuận nào được đưa ra.
Giám đốc điều hành Macro-Advisory Ltd Chris Weafer nói với Reuters: "Mỹ có đòn bẩy đáng kể về mặt kinh tế và đó là lý do tại sao Nga rất vui khi thảo luận [với Mỹ]".
Ông này cho biết: "Mỹ đang nói: 'Chúng tôi có thể nới lỏng lệnh trừng phạt nếu các bạn hợp tác, nhưng nếu không, chúng tôi có thể khiến tình hình trở nên tồi tệ hơn rất nhiều'".
