Đổi mới mạnh mẽ tư duy xây dựng pháp luật
Năm 2024, công tác lập pháp đạt được kết quả rất quan trọng, đặc biệt ghi nhận sự đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, vừa bảo đảm quản lý nhà nước có hiệu quả, vừa khuyến khích đổi mới sáng tạo, giải phóng toàn bộ sức sản xuất. Do đó, các luật được ban hành ngắn gọn, thực chất, quy định đúng và đủ những vấn đề thuộc thẩm quyền của Quốc hội , bảo đảm tính ổn định, giá trị lâu dài.
Số lượng luật, nghị quyết được thông qua trong năm 2024 nhiều nhất từ đầu nhiệm kỳ tới nay với 31 luật, 42 nghị quyết (chiếm gần 50% tổng số nhiệm vụ lập pháp đã hoàn thành từ đầu nhiệm kỳ đến nay). Riêng Kỳ họp thứ 8 , Quốc hội khóa XV đã thông qua 18 luật, gần bằng 1/3 tổng số luật được thông qua từ đầu nhiệm kỳ.
Năm 2024 ghi nhận sự đổi mới tư duy xây dựng pháp luật.
Quốc hội thông qua Luật Đất đai
Tại Kỳ họp bất thường lần thứ 5, Quốc hội thông qua Luật Đất đai, có hiệu từ ngày 1/1/2025. Tuy nhiên, nhằm tháo gỡ vướng mắc, kịp thời đưa các chính sách mới vào cuộc sống, tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản và Luật Các tổ chức tín dụng.
Trong đó, Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản có hiệu lực thi hành từ ngày 1/8/2024, sớm hơn 5 tháng, nhằm khắc phục những tồn tại, hạn chế của pháp luật hiện hành, đáp ứng yêu cầu hoàn thiện đồng bộ chính sách, pháp luật.
Quyết định chủ trương đầu tư 2 dự án lớn
Tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội đã quyết định chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam và dự án điện hạt nhân Ninh Thuận . Đây là quyết định lịch sử, vào thời điểm đã chín muồi đối với 2 dự án đặc biệt quan trọng của đất nước.
Với tổng mức đầu tư rất lớn và hội tụ hàm lượng khoa học, công nghệ cao, tác động toàn diện trên tất cả các lĩnh vực kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng, hai dự án này sẽ góp phần đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới.
Quyết định chủ trương đầu tư 2 dự án lớn.
Thông qua 2 Chương trình mục tiêu quốc gia
Việc Quốc hội thông qua Nghị quyết về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phòng, chống ma túy đến năm 2030 và Nghị quyết về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035 có ý nghĩa rất quan trọng.
Các Nghị quyết đã xác định rõ chỉ tiêu cụ thể, sát thực tiễn, có tính khả thi cao, đặt ra các nguyên tắc phân bổ nguồn lực có trọng tâm, trọng điểm tác động mạnh mẽ tới hiệu quả phát triển bền vững về con người, bảo đảm môi trường sống an toàn, lành mạnh và đa dạng về tinh thần cho nhân dân.
"Thông cấp" khám chữa bệnh
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm Y tế đã được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 8 theo trình tự rút gọn tại 1 kỳ họp nhằm kịp thời khắc phục những tồn tại, vướng mắc mang tính cấp bách.
Theo đó, luật đã cho phép người có thẻ bảo hiểm y tế mắc bệnh hiếm, bệnh hiểm nghèo, bệnh cần phẫu thuật hoặc sử dụng kỹ thuật cao được lên thẳng cơ sở khám chữa bệnh cấp chuyên sâu (các bệnh viện lớn, đầu ngành) mà không phải thực hiện thủ tục chuyển tuyến như hiện hành, đồng thời vẫn được hưởng 100% chi phí khám bệnh, chữa bệnh.
Thành lập thành phố Huế trực thuộc Trung ương
Sau 20 năm kể từ khi Quốc hội khóa XI thông qua Nghị quyết thành lập thành phố Cần Thơ trực thuộc trung ương, ngày 30/11/2024, tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội XV đã thông qua Nghị quyết thành lập thành phố Huế trực thuộc trung ương. Đây là quyết định có ý nghĩa rất quan trọng, đánh dấu thành tựu nổi bật trong việc thực hiện chủ trương đẩy mạnh đô thị hóa gắn với phát triển kinh tế đô thị của nước ta.
Năm 2024, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã hoàn thành xem xét, quyết định việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, xã của 51 tỉnh, thành, giảm được 9 cấp huyện, 563 cấp xã. Đây là cơ sở quan trọng để các địa phương sớm ổn định tổ chức bộ máy, tiến hành thành công Đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.
Lần đầu tiên trong nhiệm kỳ Quốc hội thực hiện hoạt động "giám sát lại"
Quy hoạch không gian biển quốc gia
Tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về Quy hoạch không gian biển quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Đây là Quy hoạch cấp quốc gia mang tính tổng hợp, đa ngành, chuyên môn cao và rất phức tạp, lần đầu tiên được lập ở Việt Nam.
Tái giám sát
Trong năm 2024, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tổ chức thành công hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn để xem xét việc thực hiện 6 nghị quyết về chất vấn và giám sát chuyên đề từ đầu nhiệm kỳ. Đây là hoạt động " giám sát lại " đầu tiên của Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, cho thấy, các nghị quyết đã được các cơ quan triển khai nghiêm túc, có trách nhiệm.
Gương mẫu, đi đầu trong sắp xếp bộ máy
Quốc hội và các đại biểu Quốc hội thống nhất cao và gương mẫu, đi đầu trong triển khai thực hiện chủ trương của Đảng; phân định rõ chức năng, nhiệm vụ và quan hệ giữa các cơ quan, nhất là các cơ quan của Quốc hội và Chính phủ, bảo đảm chặt chẽ, hài hòa trong quy trình quản trị quốc gia. Việc sắp xếp, kiện toàn các cơ quan, Ủy ban của Quốc hội nhằm bảo đảm hoạt động hiệu lực, hiệu quả; coi đây là một trong những yếu tố “ then chốt của then chốt ” để đổi mới hoạt động của Quốc hội.
Tăng cường hợp tác Nghị viện
Năm 2024, hoạt động đối ngoại song phương giữa Quốc hội Việt Nam với Nghị viện các nước ngày càng đi vào chiều sâu, ổn định, bền vững. Trong khi đó, đối ngoại đa phương của Quốc hội ngày càng hiệu quả, thực chất, với tinh thần chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng tại các diễn đàn liên nghị viện thế giới và khu vực.
Năm 2024, Quốc hội đã đón tiếp 39 đoàn Nghị viện các nước thăm Việt Nam, trong đó có 10 đoàn cấp Chủ tịch Quốc hội, 8 đoàn cấp Phó Chủ tịch Quốc hội… Các thỏa thuận hợp tác giữa Quốc hội Việt Nam với Quốc hội các nước đã góp phần thúc đẩy ngoại giao nghị viện và hoạt động đối ngoại của Đảng, Nhà nước.
