Ô tô Trung Quốc ồ ạt đổ bộ nhưng ít người mua
Những năm gần đây, ô tô Trung Quốc nhập khẩu vào Việt Nam ngày càng gia tăng mạnh mẽ. Theo số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan, trong năm 2024, số lượng xe Trung Quốc nhập khẩu đã vượt qua cả xe từ Hàn Quốc và Mỹ, chỉ đứng sau Indonesia và Thái Lan. Trong đó, Indonesia dẫn đầu về lượng xe nước ta nhập khẩu với 70.728 chiếc, tổng kim ngạch 1,036 tỷ USD, đứng thứ hai là Thái Lan với 63.769 xe nhưng lại dẫn đầu về kim ngạch với 1,24 tỷ USD và đứng thứ ba là Trung Quốc với 31.112 xe, kim ngạch hơn 909 triệu USD.
Tuy nhiên, dù nhập khẩu nhiều, nhưng lượng xe ô tô Trung Quốc bán ra thực tế lại rất thấp. Trong đó có nhiều mẫu xe được kỳ vọng sẽ khuấy động thị trường Việt Nam, nhưng sau một thời gian ra mắt, chúng gần như rơi vào trạng thái “bán nhỏ giọt” hoặc bị rơi vào quên lãng.
Nguyên nhân của tình trạng này đến từ nhiều yếu tố. Đầu tiên là tâm lý e dè của người tiêu dùng Việt Nam đối với xe Trung Quốc. Dù ô tô Trung Quốc đã có những bước tiến lớn về công nghệ và thiết kế, nhưng định kiến về chất lượng, độ bền và giá trị bán lại vẫn là rào cản lớn. Người Việt vẫn có xu hướng chuộng các dòng xe Nhật, Hàn vốn đã khẳng định được vị thế trên thị trường, trong khi xe Trung Quốc vẫn bị nghi ngờ về độ bền, khả năng giữ giá và hệ thống hậu mãi.
Dù ô tô Trung Quốc liên tục được nhập khẩu ồ ạt vào Việt Nam, nhưng thực tế lượng xe bán ra lại rất ít.
Bên cạnh đó, chính sách thuế cũng là một trở ngại không nhỏ. Do không thuộc khối ASEAN, ô tô Trung Quốc khi nhập vào Việt Nam chịu mức thuế nhập khẩu cao hơn hẳn so với xe từ Thái Lan hay Indonesia - Tùy theo từng mẫu mã mà ô tô nhập khẩu từ Trung Quốc về Việt Nam phải chịu thuế nhập khẩu lên tới 49%, trong khi các đối thủ đến từ Indonesia, Thái Lan đang được hưởng thuế suất nhập khẩu 0%. Điều này khiến giá xe Trung Quốc không còn rẻ như nhiều người lầm tưởng. Khi so sánh với các mẫu xe Nhật, Hàn có cùng mức giá, nhiều khách hàng vẫn chọn phương án an toàn là mua xe của các thương hiệu đã có chỗ đứng trên thị trường.
Dù vậy, các hãng xe Trung Quốc không dễ dàng từ bỏ thị trường Việt Nam. Thay vì rút lui, họ đang tìm cách thay đổi chiến lược sản phẩm, mở rộng danh mục xe, thậm chí nhiều hãng xe hàng đầu của Trung Quốc và trên thế giới đã tuyên bố lên kế hoạch xây dựng nhà máy sản xuất, lắp ráp ô tô ngay tại Việt Nam để tìm kiếm cơ hội chen chân vào thị trường vốn đã rất khốc liệt này.
Dù công nghệ và thiết kế xe Trung Quốc đã có nhiều bước tiến, nhưng định kiến về chất lượng, độ bền và giá trị bán lại vẫn là rào cản lớn.
Xe thuần điện Trung Quốc: Không có chỗ đứng khi thiếu trạm sạc
Nhưng thực tế lại một lần nữa cho thấy xe ô tô đến từ Trung Quốc gần như không có cơ hội tại thị trường Việt Nam ở thời điểm hiện tại. Lý do lớn nhất khiến ô tô điện Trung Quốc khó bán tại Việt Nam chính là hạ tầng trạm sạc chưa phát triển. Không giống như các thị trường như Trung Quốc, châu Âu hay Mỹ, nơi hệ thống trạm sạc phủ rộng khắp, tại Việt Nam, VinFast là hãng xe điện đang nỗ lực xây dựng hệ thống trạm sạc trên toàn quốc, nhưng chưa có ý định chia sẻ những trạm sạc này cho các hãng xe điện khác. Ngoài ra, cũng có một số đơn vị thứ ba đã làm trạm sạc, nhưng số lượng còn nhỏ lẻ và chỉ tập trung vào các thành phố lớn. Bởi vậy, các mẫu xe điện Trung Quốc khi đưa vào Việt Nam sẽ gặp phải vấn đề nghiêm trọng: không có hệ thống trạm sạc tương thích. Khách hàng dù muốn cũng khó có thể sử dụng một chiếc xe mà không biết phải sạc ở đâu, chưa kể đến những lo ngại về tuổi thọ pin, chi phí thay thế và bảo trì trong tương lai.
Nhìn chung, trong bối cảnh hiện tại, ô tô điện Trung Quốc gần như không thể tạo nên dấu ấn tại thị trường Việt Nam. Điều này buộc các hãng xe Trung Quốc phải chuyển hướng sang các dòng xe sử dụng động cơ hybrid hoặc xe xăng để tiếp cận khách hàng Việt. Tuy nhiên, chiến lược này cũng không hề dễ dàng, bởi phân khúc xe hybrid và xe xăng lại là phân khúc mà các thương hiệu Nhật, Hàn đang cạnh tranh khốc liệt.
Lý do lớn nhất khiến ô tô điện Trung Quốc khó bán chính là hạ tầng trạm sạc.
Chuyển hướng sang xe hybrid và xe xăng: Giá phải thật rẻ mới mong có cửa
Các dòng xe Nhật như Toyota, Honda hay xe Hàn như Hyundai, Kia đã có chỗ đứng vững chắc với mức giá hợp lý, chất lượng ổn định và hệ thống hậu mãi tốt. Nếu xe Trung Quốc muốn chen chân vào phân khúc này, họ chỉ có một lựa chọn duy nhất: giá phải thật rẻ.
Tuy nhiên, việc giảm giá quá sâu lại là con dao hai lưỡi. Nếu giá xe quá thấp, người tiêu dùng có thể đặt ra nghi ngờ về chất lượng. Trong khi đó, nếu giá ngang bằng hoặc chỉ rẻ hơn một chút so với xe Nhật, Hàn, khách hàng sẽ không có lý do gì để lựa chọn xe Trung Quốc.
Ngoài ra, chính sách của các hãng xe Trung Quốc tại Việt Nam cũng chưa thực sự rõ ràng và ổn định. Một số thương hiệu xe Trung Quốc từng vào Việt Nam nhưng nhanh chóng rút lui khi không đạt kỳ vọng về doanh số, khiến khách hàng lo lắng về việc bảo trì xe sau này. Điều này tạo ra một vòng luẩn quẩn: xe Trung Quốc khó bán vì khách hàng không tin tưởng, và vì khó bán nên hệ thống hậu mãi, đại lý cũng không thể phát triển tốt để hỗ trợ người dùng.
Trong khi xe thuần điện gặp khó vì thiếu trạm sạc, thì xe hybrid và xe xăng của Trung Quốc cũng không dễ thành công nếu không có mức giá thực sự hấp dẫn.
Rõ ràng rằng dù đang nỗ lực thay đổi chiến lược, nhưng xe Trung Quốc vẫn loay hoay tìm chỗ đứng tại Việt Nam. Xe thuần điện gần như không khả thi do thiếu trạm sạc, trong khi xe hybrid và xe xăng lại vấp phải sự cạnh tranh gay gắt từ các thương hiệu đã quá quen thuộc với người tiêu dùng. Nếu không có lợi thế rõ rệt về giá cả hoặc chất lượng, xe Trung Quốc rất khó để thuyết phục khách hàng Việt Nam.
