Na Uy, một quốc gia giàu tài nguyên dầu mỏ và khí đốt, đang làm nên lịch sử khi tiến gần tới việc loại bỏ hoàn toàn xe chạy xăng và dầu diesel khỏi thị trường xe mới. Với chiến lược phát triển bền vững, quốc gia Bắc Âu này đã trở thành biểu tượng toàn cầu trong việc thúc đẩy giao thông xanh.
Từ dưới 1% vào năm 2010, doanh số bán xe điện (EV) tại Na Uy đã đạt 88,9% trong năm 2024 và tiếp tục tăng mạnh. Theo dữ liệu mới nhất, hơn 96% xe bán ra trong những tuần đầu năm 2025 là xe điện. Điều này đưa Na Uy đến gần mục tiêu chỉ bán xe không phát thải trong năm nay, một kế hoạch đầy tham vọng được đề ra từ năm 2017.
Christina Bu, Tổng thư ký Hiệp hội Xe điện Na Uy (NEVA), chia sẻ: “Chúng tôi đang tổ chức một buổi lễ vào ngày 13 tháng 2 để kỷ niệm thành tựu này, bởi gần như chắc chắn tỷ lệ xe điện sẽ đạt từ 95% đến 100% trong năm nay,” bà Bu chia sẻ.
Bí kíp của quốc gia đáng sống bậc nhất hành tinh
Thay vì áp đặt lệnh cấm xe sử dụng động cơ đốt trong, Na Uy đã xây dựng các chính sách hỗ trợ dài hạn, bao gồm: Miễn thuế VAT cho xe điện; Giảm phí đường bộ và đỗ xe; Cho phép xe điện sử dụng làn xe buýt và đầu tư mạnh vào cơ sở hạ tầng sạc điện công cộng. Ngoài ra, nhiều hộ gia đình tại Na Uy có thể sạc xe điện ngay tại nhà, giúp việc sử dụng xe điện trở nên thuận tiện.
Bà Cecilie Knibe Kroglund, Thứ trưởng Bộ Giao thông Na Uy, cho biết: “Với dân số chỉ 5,5 triệu người, Na Uy đã biến việc sử dụng xe điện trở thành ‘bình thường mới’. Thành công này không chỉ nằm ở xe hơi, mà còn là tiền đề để mở rộng ra các lĩnh vực vận tải khác.”
Đặc biệt, Na Uy đặt mục tiêu sử dụng 100% xe buýt điện tại các thành phố vào năm 2025 và đưa 75% phương tiện vận tải hạng nặng chuyển sang năng lượng tái tạo vào cuối thập kỷ.
Dù gần 100% xe mới tại Na Uy là xe điện nhưng vẫn còn nhiều xe chạy động cơ đốt trong trên đường. Tuy nhiên, sự thay đổi về tư duy là điều đáng chú ý. Bà Bu chia sẻ: “Nhiều người trước đây từng phản đối xe điện giờ lại phấn khích khi chia sẻ về mẫu xe họ đang lái. Sự chuyển đổi này không phải do người Na Uy ‘xanh’ hơn, mà là nhờ chính sách phù hợp và rõ ràng từ chính phủ.”
Giáo sư Harald Nils Røstvik từ Đại học Stavanger nhận định: “Ưu điểm của xe điện vượt trội so với xe diesel. Chúng yên tĩnh, tiết kiệm, ít bảo dưỡng, và trở thành biểu tượng của sự hiện đại. Chúng ta sẽ không quay lại với những chiếc xe cồng kềnh, ồn ào và gây ô nhiễm nữa.”
Thách thức và cơ hội cho thế giới
Trong khi Na Uy dẫn đầu, nhiều quốc gia vẫn chậm rãi trên hành trình chuyển đổi. Tại Mỹ, xe điện chỉ chiếm 8,1% doanh số xe mới trong năm 2024, và tại Anh, con số này gần 20%. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng Na Uy đang tạo cảm hứng cho các quốc gia khác, dù thực tế không phải quốc gia nào cũng có nguồn lực dồi dào như Na Uy.
Rico Luman, nhà kinh tế học tại ngân hàng ING, nhấn mạnh: “Na Uy là hình mẫu toàn cầu, nhưng cần lưu ý rằng quốc gia này giàu có và có giá năng lượng rẻ. Những nước khác cần tìm cách áp dụng mô hình này một cách linh hoạt và phù hợp với điều kiện của mình.”
Na Uy đang chứng minh rằng, với chính sách đúng đắn và sự đồng lòng của toàn dân, việc chuyển đổi sang giao thông bền vững không chỉ là ước mơ mà hoàn toàn có thể trở thành hiện thực.
Tham khảo: CNBC
