Thảm họa thay đổi hệ thống tàu điện ngầm ở Hàn Quốc
Hành khách đi tàu điện ngầm Hàn Quốc có thể bắt gặp những ghế ngồi không có lớp vải bọc, khiến việc ngồi trơn trượt hơn. Những hành khách tinh mắt cũng có thể nhận thấy sự hiện diện của cần gạt cửa thủ công, mặt nạ phòng độc và đèn pin bên trong tàu hoặc trên sân ga. Đây là một phần trong các tính năng an toàn của hệ thống tàu điện ngầm Hàn Quốc, được đưa vào sử dụng sau một bài học đau thương: vụ tấn công phóng hỏa năm 2003 trên một chuyến tàu điện ngầm ở thành phố Daegu, phía nam Hàn Quốc.
“Vụ phóng hỏa tàu điện ngầm giết chết 130 người”, là dòng tít trang đầu của tờ The Korea Herald số ra ngày 19 tháng 2 năm 2003, kể về câu chuyện đau lòng về cách một ngọn lửa biến không gian thành phố ngầm nhộn nhịp thành một địa ngục trần gian, khiến nhiều người mắc kẹt trong lửa và khói. Ngay cả con số thương vong ban đầu cao khủng khiếp cũng hóa ra là lạc quan một cách hoang đường, khi số người chết cuối cùng lên tới 192 người. Ba thi thể đã bị hư hại đến mức không thể xác định danh tính bằng DNA, trong khi ba thi thể khác không bao giờ được thân nhân nhận dạng. Vụ việc cho đến nay vẫn là tội ác đơn lẻ gây chết người nhất trong lịch sử đất nước này.
Thảm kịch tàu điện ngầm Daegu là một hồi chuông cảnh tỉnh, đã khởi động một cuộc đại tu quy mô lớn các quy trình an toàn trên khắp mạng lưới tàu điện ngầm của Hàn Quốc, khi vụ việc này cho thấy các vấn đề nghiêm trọng về quy trình quản lý thảm họa. Mặc dù thảm họa bắt nguồn từ hành động của một cá nhân, nhưng việc thiếu các biện pháp ứng phó thích hợp một cách có hệ thống đã dẫn đến số người chết cao như vậy.
Kẻ phóng hỏa trên tàu
Vào ngày 18 tháng 2 năm 2003, chuyến tàu điện ngầm số 1079 của Daegu đã đến ga Songhyeon vào khoảng 9:30 sáng. Trong số những hành khách lên tàu có Kim Dae-han (56 tuổi). Ông ta mang theo hai lít xăng trong chai dầu gội đầu và một chiếc bật lửa. Kim đã được chẩn đoán mắc chứng rối loạn tâm thần cấp độ 2 vào năm 2001 do một cơn đột quỵ khiến ông bị tàn tật và thất nghiệp. Ông ta đã đe dọa sẽ phóng hỏa một bệnh viện tâm thần chỉ 10 ngày trước đó.
Khoảng 20 phút sau, sau khi tàu đến ga Jungangno, Kim châm lửa vào chai và ném xuống đất. "Những hành khách xung quanh đã cố gắng ngăn cản ông ta, nhưng ông ta đã phóng hỏa (vào tàu) và bỏ chạy", một phụ nữ (35 tuổi) họ Seok được trích dẫn trong bài báo. Ba phút sau, chuyến tàu số 1080 vào ga Jungangno từ phía đối diện và tiến vào đường ray. "Hãy tiến hành một cách an toàn. Có cháy ở ga Jungangno", đó là những gì người lái tàu được thông báo.
Vào thời điểm đó, nhà ga đã đầy khói dày đặc và điện đã bị cắt. Cả người soát vé lẫn tháp điều khiển tàu điện ngầm đều không nắm bắt được mức độ nghiêm trọng của tình hình. Hành khách trên tàu số 1080 cũng vậy. Những phút quý giá trôi qua khi người soát vé cố gắng liên lạc với trung tâm điều khiển về việc phải làm gì và khởi động lại điện của nhà ga bằng máy phát điện dự phòng khẩn cấp, nhưng không hoạt động. Khi cuối cùng nhận được chỉ thị sơ tán hành khách, người soát vé đã rời khỏi tàu. Anh ta mang theo chìa khóa chính như được hướng dẫn, điều này đã định đoạt số phận của nhiều hành khách vẫn còn ở trong tàu. Việc rút chìa khóa chính sẽ tắt gần như tất cả các chức năng của tàu điện ngầm, bao gồm cả việc mở và đóng cửa.
Những hành khách bị mắc kẹt đã thực hiện những cuộc gọi tuyệt vọng cho người thân trước khi họ gặp phải thảm kịch. Một trong số họ đã báo cáo trên phương tiện truyền thông địa phương như sau: "Hãy đi theo những hành khách khác để tìm đường ra ngoài an toàn", một người mẹ nói với con gái mình trên tàu, và cô con gái trả lời: "Mẹ ơi, nhưng cửa không mở được". Vào thời điểm các nhân viên cứu hộ dập tắt đám cháy vào khoảng 1 giờ 30 chiều, hơn 100 hành khách đã thiệt mạng chỉ riêng trên tàu số 1080.
Kim, kẻ phóng hỏa, đã bị truy tố về nhiều tội danh giết người và phóng hỏa và bị kết án tù chung thân. Năm sau, khi đang bị giam giữ, ông ta bị đột quỵ và qua đời. Chín nhân viên của Tổng công ty Vận tải Đô thị Daegu cũng phải đối mặt với hậu quả do phản ứng vụng về của họ. Người soát vé tàu số 1080, họ Choi, là người bị trừng phạt nặng nhất trong số họ, vì hơn 70% số người chết là từ tàu của ông. Ông đã mắc sai lầm nghiêm trọng khi không sơ tán hành khách kịp thời, bảo họ ngồi yên trong tàu cho đến khi có thông báo mới và không nhận ra rằng mọi người đã bị nhốt khi ông bỏ chạy khỏi tàu với chìa khóa chính. Ông đã được hướng dẫn làm như vậy, nhưng dù sao ông vẫn bị kết án 5 năm tù giam vì tội ngộ sát không tự nguyện. Nhân viên của trung tâm điều khiển cũng bị trừng phạt, cũng như người soát vé tàu số 1079. Mặc dù ngay lập tức lao đến hiện trường vụ cháy, cố gắng dập lửa và đảm bảo rằng hành khách của mình ra khỏi tàu, nhưng ông đã không báo cáo vụ cháy cho trung tâm điều khiển.
Cuộc đại tu hệ thống an toàn mạng lưới tàu điện ngầm
Người soát vé của chuyến tàu xấu số số 1080 sau đó đã nói với phương tiện truyền thông địa phương rằng ông không biết tàu điện ngầm có thể bắt lửa nhanh như vậy vì ông được dạy rằng chỉ những vật liệu dễ cháy mới được sử dụng trong quá trình xây dựng.
Trái ngược với niềm tin của ông, vật liệu dễ cháy thường được sử dụng trong tàu điện ngầm vào thời điểm đó. Khi đám cháy lan nhanh, khí độc đã nhấn chìm nhà ga, khiến việc thoát hiểm -- và nỗ lực cứu hộ -- trở nên cực kỳ khó khăn.
Chính quyền thành phố Daegu năm 2005 đã công bố một báo cáo về thảm kịch này, trong đó họ chỉ ra rằng vật liệu dễ cháy là lý do khiến đám cháy lan nhanh như vậy. Phần lớn các toa tàu điện ngầm được sản xuất trước năm 2004 đều sử dụng vật liệu dễ cháy như bọt polyurethane ở ghế ngồi để tiết kiệm chi phí.
Đến năm 2009, tất cả các toa tàu điện ngầm sử dụng vật liệu dễ cháy đều ngừng hoạt động, một biện pháp đã chứng minh là có hiệu quả trong một vụ tấn công đốt phá khác vào năm 2014 tại Ga Dogok ở Seoul. Một người đàn ông 71 tuổi đã đổ chất pha loãng sơn xuống sàn tàu điện ngầm để gây ra hỏa hoạn, đám cháy chỉ giới hạn trong một không gian nhỏ.
Đạo luật An toàn Đường sắt cũng đã được sửa đổi để cấm vận chuyển "các chất nguy hiểm" có thể gây hỏa hoạn -- một điều khoản không tồn tại vào năm 2003. Bắt đầu từ năm 2005, các cơ sở công cộng có sức chứa 100 người trở lên được yêu cầu phải lắp đặt máy trợ thở tự cung cấp để sử dụng trong trường hợp khẩn cấp.
Các biện pháp khác bao gồm việc cơ quan quản lý giao thông Daegu lắp đặt 13.000 đầu báo cháy tại 91 nhà ga tàu điện ngầm và Seoul Metro đặt trung bình 220 mặt nạ phòng độc ở mỗi nhà ga.
Một vấn đề khác được tiết lộ bởi thảm kịch tàu điện ngầm Daegu là hầu hết hành khách không biết cách mở cửa tàu điện ngầm bằng tay. Các cần gạt cửa thủ công trên tàu điện ngầm sau Daegu hiện lớn hơn và có màu sáng hơn trước, kèm theo hướng dẫn lớn.
22 năm đã trôi qua kể từ thảm kịch tàu điện ngầm gây chấn động, nhưng các cuộc khảo sát cho thấy những người sống sót vẫn đang phải chịu đựng hậu quả của vụ việc. Năm ngoái, chính quyền thành phố Daegu đã tiến hành khảo sát 56 người bị thương trong vụ hỏa hoạn ở Daegu.
Nghiên cứu phát hiện ra rằng 50 người trong số họ vẫn bị rối loạn căng thẳng sau chấn thương, cùng với chứng trầm cảm và mất ngủ đi kèm. Tổn thương không chỉ giới hạn ở các vấn đề về sức khỏe tâm thần, vì 33 người trong số họ cho biết hít phải khói từ đám cháy khiến họ bị các vấn đề về hô hấp vĩnh viễn.
Theo Korea Herald
