Trong lứa cầu thủ hiện tại, rất ít người được sinh ra khi Na Uy của HLV Egil Olsen đánh bại Brazil 2-1 tại World Cup 1998. Tuy nhiên, HLV Stale Solbakken – người từng là tiền vệ trong đội hình thực dụng (thậm chí bị coi là yếm thế) năm ấy – hiểu rõ cảm giác đại diện cho quốc gia trên đấu trường lớn nhất. Và ông đã tạo ra một bản sắc hoàn toàn mới cho Na Uy.
"Bóng đá rõ ràng đã phát triển rất nhiều kể từ thời tôi còn thi đấu, nhưng thế hệ này có cùng động lực và tinh thần mà chúng tôi từng có", Solbakken chia sẻ. "Mọi người đều háo hức khi lên tuyển, mọi người đều tin vào dự án và muốn những điều tốt nhất cho nhau. Bạn có thể nói vô tận về chiến thuật, nhưng sẽ chẳng có ý nghĩa gì nếu thiếu đi tinh thần đồng đội đó."
Đội bóng của Solbakken, từng bị chế giễu vì lối chơi phức tạp, giờ đây đã thể hiện sự kiểm soát, lạc quan và tự tin khi chuẩn bị cho chuyến đi đến Mỹ, Canada và Mexico vào năm tới. Sự kiên định của cựu HLV Wolves và FC Copenhagen về việc xây dựng cấu trúc và phong cách đã được đền đáp sau nhiều năm nghi ngờ. Na Uy đã trở thành một đội bóng vừa được huấn luyện tỉ mỉ về chiến thuật vừa có được kết nối cảm xúc sâu sắc.
Bước ngoặt từ Nations League và sức mạnh thống kê
Sự thay đổi của Na Uy bắt đầu từ chiến dịch Nations League mùa thu năm ngoái. Sau thất bại 1-5 trước Áo, đội bóng đã đứng dậy mạnh mẽ, đứng đầu bảng và giành quyền thăng hạng lên League A.
"Đó là lúc các cầu thủ cuối cùng đã hiểu được ý đồ của Solbakken", cựu thủ môn Erik Thorstvedt nhận định. "Khán đài vỡ òa khi Na Uy thăng hạng Nations League, bạn có thể cảm nhận được một điều gì đó mới mẻ đang diễn ra. Chúng tôi cuối cùng đã 'vô địch' một cái gì đó. Chỉ vài tuần trước, Solbakken bị coi là vô dụng, nhưng giờ đây, ông đã tạo ra sự thay đổi lớn."
Kể từ đêm đó, Na Uy, dưới sự dẫn dắt của đội trưởng Martin Ødegaard, đã thắng 11 trận liên tiếp tại các giải đấu chính thức, bao gồm chiến thắng 3-0 trước Italy, 5-0 trước Israel và trận hủy diệt Moldova 11-1. HLV Ran Ben-Shimon của Israel, sau thất bại nặng nề, thậm chí còn tuyên bố: "Tôi tin Na Uy là một trong hai đội bóng mạnh nhất châu Âu, cùng với Tây Ban Nha."
Các số liệu thống kê đã củng cố nhận định này: Na Uy không chỉ ghi được nhiều bàn thắng nhất (37) và kiến tạo nhất (29) so với bất kỳ đội châu Âu nào khác trong vòng loại (với bàn thắng dự kiến xG 24,7), mà họ còn chỉ để thủng lưới 5 bàn sau 8 trận. Thành tích phòng ngự này từng bị xem là không thể với một đội hình thiếu thủ môn đẳng cấp và hàng phòng ngự được lắp ghép chủ yếu từ tình thế bắt buộc.
Chuyển đổi chiến thuật: phòng ngự bằng kiểm soát bóng
Mặc dù sự chú ý xoay quanh khả năng săn bàn của Haaland và kiến tạo của Ødegaard, bước đột phá lớn nhất của Solbakken lại nằm ở cấu trúc đội bóng. Na Uy không chỉ tấn công nhiều hơn, họ tấn công thông minh hơn. Sự chuyển đổi từ lối chơi phản ứng sang kiểm soát bóng đã định hình Na Uy dưới thời Solbakken. Sơ đồ 4-3-3 / 4-2-3-1 thường chuyển thành hình kim cương, với mục tiêu luân chuyển bóng để mời đối phương dâng cao, trước khi bùng nổ phản công.
Solbakken đã xây dựng sự hồi sinh này một cách kiên nhẫn, từng lớp một. "Chìa khóa là tôi đã có thể làm việc với một tập thể ngày càng cảm thấy thoải mái với cách chúng tôi muốn chơi bóng," Solbakken nói. "Có lẽ lúc đầu tôi đã quá tham vọng, nhưng tôi nhận ra rằng với những cầu thủ sẵn có và những người đang phát triển, chúng tôi cần áp dụng một phong cách dâng cao hơn, tự tin tấn công ngay cả trước các đối thủ mạnh."
Trận đấu với Italy tại Oslo hồi tháng Sáu là một tuyên bố chiến thuật. Solbakken hài lòng nhất với hiệp hai, khi Na Uy "phòng ngự bằng trái bóng: giữ nó, luân chuyển và nghỉ ngơi với nó". Điều này buộc Italy phải tiêu hao năng lượng để đuổi theo, trong khi Na Uy bảo toàn sức lực và tấn công với sự tươi mới khi có cơ hội. Đối với Solbakken, việc sử dụng quyền kiểm soát bóng như một hình thức phòng ngự tượng trưng cho sự chuyển mình của một đội bóng từng dễ dàng hoảng loạn dưới áp lực.
Sự hy sinh của Haaland và mảnh ghép Sander Berge
Sander Berge, tiền vệ 26 tuổi, đã trở thành biểu tượng cho thương hiệu bóng đá mới của Solbakken. Berge đang tìm lại phong độ đỉnh cao tại Fulham và được "may đo" một vai trò đặc biệt trong đội tuyển, thường là tiền vệ số 8 bên cánh phải, người dâng cao hỗ trợ Ødegaard. Vai trò này mang lại sự cân bằng giữa kỹ thuật và thể lực cho tuyến giữa Na Uy.
Tuy nhiên, linh hồn của đội bóng nằm ở Erling Haaland. 16 bàn thắng của tiền đạo Man City chỉ là một phần. Chính sự tích cực pressing, những pha chạy chỗ mở ra không gian mới thực sự thể hiện triết lý "đề cao tập thể" của Solbakken. Thorstvedt tin rằng sự trưởng thành về chiến thuật này đã giúp Na Uy trở nên hoàn chỉnh. "Solbakken là một HLV hiếm hoi làm chủ được cả hai khía cạnh: đối nhân xử thế và chiến thuật. Ông ấy trung thực và thẳng thắn với các cầu thủ, điều đó giúp ông xây dựng được văn hóa đội bóng vững mạnh."
Sau 27 năm chờ đợi, Solbakken không giấu được sự nhẹ nhõm: "Khi tôi nhìn thấy kết quả bốc thăm, tôi gần như chắc chắn rằng Italy sẽ đi tiếp. Nhưng cuối cùng, chúng tôi đã vượt lên, và chúng tôi cảm thấy vô cùng tự hào. Tôi không nghĩ có thể có một đêm tuyệt vời hơn trong đời mình”.
