Theo đánh giá của các nhà đầu tư, hiện chỉ có hai dự án là Nhiệt điện LNG Nhơn Trạch 3 - 4 là có khả năng hoàn thành đúng thời hạn. Trong ảnh: dự án LNG Nhơn Trạch 3 - 4 đã đi vào vận hành thương mại - Ảnh: T.NGỌC
Một loạt nhà đầu tư mới đây đã có đơn kiến nghị gửi tới Thủ tướng Chính phủ đề xuất các cơ chế, chính sách cho các Bộ Công Thương thông tin về việc triển khai dự án điện khí LNG của VingroupĐầu tư hàng tỉ USD, điện khí LNG vẫn 'ế'Bộ Công Thương hỏa tốc báo cáo Thủ tướng về bổ sung dự án điện khí LNG Hải Phòng
Việc áp dụng chính sách này cũng phù hợp với nghị quyết 70 của Bộ Chính trị, định hướng thúc đẩy cơ chế mua bán điện trực tiếp, cũng như giúp giải phóng được đầu tư hạ tầng lưới truyền tải điện, giúp cho người mua, người bán điện trực tiếp đầu tư hạ tầng lưới truyền tải. Theo ông Thập, cần thiết lập cơ chế DPPA cho chủ đầu tư các dự án điện khí với các hộ công nghiệp lớn, các khu công nghiệp.
Việc triển khai cơ chế này sẽ là cơ sở để thực hiện quy hoạch đồng bộ gắn các khu công nghiệp là những hộ tiêu thụ điện khí, tiêu thụ điện đồng bộ với các nhà máy điện khí/LNG và khu nhập khẩu khí, tạo sự đồng bộ trong chuỗi sản xuất, tiêu thụ điện khí/LNG. Điều này cũng giúp cho truyền tải điện khí được thuận tiện hơn, doanh nghiệp là các hộ tiêu thụ có cơ hội cáo bạch sử dụng nguồn năng lượng trong sản xuất.
Tuy nhiên ông Lê Minh cho rằng việc áp dụng cơ chế DPPA cần thận trọng và từng bước thí điểm. Bởi theo Quy hoạch điện 8 điều chỉnh, công suất đặt điện khí dùng nguồn khí trong nước sẽ tăng từ 7GW lên 16GW, nguồn điện sử dụng khí thiên nhiên hóa lỏng nhập khẩu tăng từ 0,8GW lên 22,5GW. Nếu triển khai các dự án, điện khí sẽ chiếm tỉ trọng lớn trong hệ thống, tương đương 30% công suất của hệ thống điện.
Vì vậy nếu áp dụng ngay toàn bộ cơ chế DPPA có thể dẫn tới nguy cơ phá vỡ cấu trúc hệ thống điện, cân đối nguồn điện cho các vùng miền. Chưa kể, việc này sẽ khó triển khai đối với các dự án điện khí của nhà đầu tư nước ngoài, thông thường sẽ yêu cầu cam kết bao tiêu, bảo lãnh của Chính phủ cùng những yếu tố liên quan tới chênh lệch giữa VND/USD, nhập khẩu nhiên liệu...
Do đó ông Lê Minh cho rằng có thể triển khai thí điểm từng bước với nhà đầu tư trong nước liên quan tới cơ chế DPPA trên cơ sở chuẩn hóa hợp đồng mua bán điện, cân bằng lợi ích các bên và linh hoạt trong cơ chế cam kết giá điện, phù hợp với thực tiễn triển khai dự án của nhà đầu tư.
Nhật Bản muốn hỗ trợ gỡ vướng trong huy động vốn
Đại sứ quán Nhật Bản cũng vừa gửi kiến nghị tới Thủ tướng đề xuất hỗ trợ, gỡ vướng cho các kiến nghị của doanh nghiệp trong quá trình phát triển và huy động vốn, đặc biệt khi triển khai các dự án điện độc lập (IPP) quy mô lớn, giúp thiết lập cơ chế phân bổ rủi ro và đảm bảo tính khả thi về tài chính của dự án.
Cùng với đó, cần xây dựng cơ chế hợp đồng mua bán điện dài hạn, ổn định và loại bỏ các nút thắt trong cấp phép, huy động vốn... để tạo điều kiện để các doanh nghiệp Nhật Bản và Hàn Quốc là những đối tác kinh tế quan trọng của Việt Nam có thể đóng góp vào an ninh năng lượng và tăng trưởng kinh tế của Việt Nam.
Theo cơ quan Đại sứ quán Nhật Bản, đây là những đơn vị tiên phong trong triển khai thực hiện dự án điện khí/LNG quy mô lớn, đã nằm trong quy hoạch điện. Vì vậy, sự hỗ trợ của Chính phủ để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, góp phần thực hiện các chính sách về phát triển năng lượng.
Chưa biết khi nào mới khởi công được dự án
Theo tờ trình dự thảo nghị quyết vừa được Bộ Công Thương trình Chính phủ, dự án điện khí/LNG được triển khai và bắt đầu vận hành đến trước ngày 1-1-2031 sẽ được áp dụng cơ chế về sản lượng điện hợp đồng tối thiểu dài hạn không thấp hơn 75% mức sản lượng điện phát sinh bình quân nhiều năm và thời gian áp dụng trong thời hạn trả nợ gốc và lãi vay, nhưng không quá 10 năm kể từ ngày đưa dự án vào vận hành phát điện.
Trong kiến nghị gửi Thủ tướng, gần chục chủ đầu tư các dự án điện khí như LNG Quảng Ninh, LNG Thái Bình, LNG Hải Lăng, LNG Long An, dự án điện Ô Môn 2... bày tỏ lo ngại rằng chính sách trên, có thể ảnh hưởng đến việc triển khai dự án. Trên thực tế, các dự án này cũng đang gặp vướng mắc trong đàm phán hợp đồng mua bán điện (PPA), hợp đồng bán khí (GSA), thu xếp vốn và thủ tục đầu tư mà "chưa biết bao giờ mới khởi công được dự án".
Theo các doanh nghiệp, nếu các nhà máy điện khí không được đưa vào hoạt động đúng hạn, sẽ khó có nguồn điện nền và giữ ổn định cung cấp điện. Điều này dẫn tới Quy hoạch điện 8 điều chỉnh có thể không được thực hiện, không đảm bảo nguồn điện cho phát triển kinh tế.
Chủ đầu tư điện khí Hải Lăng, Quảng Ninh, Ô Môn 2... muốn bao tiêu tới 90%, EVN cùng chia sẻ rủi ro
