Cécile Hội An - 2021
Mang theo ký ức về khoảng trời tuổi thơ đầy thơ mộng ấy, sau 6 năm học tập và làm việc tại Anh, cô gái sinh năm 1996 đã trở về Việt Nam năm 2020 và tự đầu tư vào một dự án nghệ thuật cộng đồng gắn với văn hóa
Cécile hướng dẫn zine tại các sự kiện
Theo Cécile, in risograph cho phép chồng nhiều lớp màu, tạo ra sắc độ rực rỡ và không bản in nào giống nhau hoàn toàn. Sự lệch màu trở thành điểm nhấn, mỗi bản in là một tác phẩm riêng biệt.
Hướng dẫn workshop
Thế hệ trẻ vẫn đang viết tiếp câu chuyện văn hóa
Cécile kể, để phân biệt giữa sự thật khách quan và định kiến của người viết thời đó, cô cố gắng tìm kiếm các nghiên cứu, tác phẩm của nhiều nhà văn, nhà nghiên cứu như cố GS.TS Trần Văn Khê, Sơn Nam, Đoàn Giỏi, hoặc so sánh với các bài viết trên báo chí địa phương, đồng thời ghi nhận mang tính tổng hợp thay vì khẳng định.
Ngoài phân phối tại phòng đọc công cộng, quán cà phê, không gian văn hóa, nghệ thuật, một số đầu sách như Mắt ghe, Mekong Mê Không đã được dịch sang tiếng Anh và trưng bày tại Đường sách TP.HCM, góp phần đưa văn hóa miền Tây đến gần hơn với bạn bè quốc tế.
Cho đến nay, phần lớn dự án được Cécile tự chi trả dựa trên công việc làm giảng viên ở một số trường, đồng thời bán một số sản phẩm nhất định để tái đầu tư.
Từ các chuyến thực địa, trong bối cảnh không ít gia đình nghệ nhân thiếu người trẻ tiếp nối truyền thống, cô gái 9x cũng nhìn thấy những tia hy vọng lóe lên.
Ở một xưởng dệt của người Chăm tại Châu Phong (An Giang), cô thấy một bé gái 17 tuổi vẫn đang ngồi dệt vải, gặp một bạn trẻ từng học tại TP.HCM, rồi trở về quê hương, đề xuất những hướng đi mới để duy trì nghề truyền thống.
"Bạn ấy còn góp phần thực hiện một căn nhà sàn theo kiểu người Chăm, và tạo điều kiện để nghệ nhân làm thêm khung dệt - vốn đang có nguy cơ bị mai một vì chỉ còn một người làm. Bạn cũng trở thành cầu nối để sinh viên đến trải nghiệm văn hóa Chăm. Tôi gặp được nhiều người trẻ trong cộng đồng, thấy họ vẫn mạnh mẽ, vẫn có niềm tin, và điều đó tiếp thêm sức mạnh cho tôi", Cécile bộc bạch.
Hướng dẫn in risograph
Ngoài hai dự án về nước mắm và cải lương hiện đang triển khai, Cécile cũng đang cùng với một số đơn vị và nghệ sĩ thực hiện quyển sách hợp tác với UNESCO, ghi lại văn hóa miền Tây qua ký họa và ghi chép thực địa - được xem như một "hành trình chu du" để lắng nghe, học hỏi và lưu trữ văn hóa sống, đồng thời mang các thiết kế sang triển lãm tại Thái Lan và Malaysia.
Cécile thừa nhận trước đây từng nghĩ rằng mình có thể làm mọi thứ một mình. Nhưng giờ cô hiểu rằng bảo tồn văn hóa là việc của nhiều bàn tay cùng chung sức, đặc biệt là người trẻ.
"Đôi lúc, nhiều bạn làm việc cùng tôi còn có "lửa" hơn cả tôi. Lúc đó, tôi cảm thấy như thể mình đã truyền được một chút cảm hứng, góp phần lan tỏa các giá trị văn hóa miền Tây đi xa hơn. Cũng nhờ làm các hoạt động cộng đồng mà tôi được kết nối và hỗ trợ bởi rất nhiều người. Điều đó khiến tôi cảm thấy mình không đơn độc trên hành trình này", cô gái mang hai dòng máu Pháp - Việt trải lòng.
Đi thật xa để trở về
Ba Cécile là một kỹ sư người Pháp, sang Việt Nam từ năm 1992. Dù là người nước ngoài, ông nói tiếng Việt trôi chảy do từng học ngôn ngữ này từ thời sinh viên.
Cécile kể, khi cô hỏi vì sao ba không sống ở Pháp mà chọn ở lại Việt Nam, ông nói: "Hồi xưa ba chơi với sinh viên Việt Nam, thấy dễ thương quá, nguyên một đất nước mà ai cũng dễ thương vậy sao không qua sống?". Từ cảm tình ấy, ông quyết định ở lại và cùng vợ - một người phụ nữ gốc Bắc - gây dựng cuộc sống.
"Khi sống ở một nơi quá lâu, đôi khi chúng ta sẽ thấy mọi thứ bình thường, cho rằng những giá trị xung quanh là điều hiển nhiên. Nhưng khi được tiếp xúc với hệ giá trị của các nền văn hóa khác, có sự đối chiếu, ta mới biết được mình đang có những gì độc đáo. Đó chính là lý do để cần đi thật xa rồi trở về", Cécile nói thêm.
Cù Lao Giêng - 'Miền Tây thu nhỏ' trầm mặc giữa dòng sông Tiền
