Tại dự thảo nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Việc làm năm 2025 về bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) Bộ Nội vụ đề xuất: "Trường hợp người sử dụng lao động (NSDLĐ) không đóng đủ BHTN cho người lao động (NLĐ) thì NLĐ được lựa chọn nộp số tiền vào Quỹ BHTN thuộc trách nhiệm đóng BHTN của mình nhưng NSDLĐ chưa đóng cho cơ quan BHXH để làm các thủ tục giải quyết hưởng các chế độ BHTN. Khi cơ quan BHXH thu hồi được số tiền thuộc trách nhiệm đóng của NSDLĐ và NLĐ thì hoàn trả lại tiền mà NLĐ đã đóng ngay sau khi thu hồi từ NSDLĐ, thời gian hoàn trả tối đa không quá 30 ngày".
Người lao động tại TP HCM làm thủ tục hưởng BHTN
Lý giải cho đề xuất này Bộ Nội vụ cho rằng việc NLĐ lựa chọn nộp tiền đóng BHTN khi NSDLĐ chậm đóng, trốn đóng là để bảo đảm quyền lợi cho NLĐ trong việc thụ hưởng chính sách BHTN. Tuy nhiên, đề xuất này đang gặp nhiều ý kiến trái chiều.
Cụ thể, góp ý cho dự thảo nghị định, Tổng LĐLĐ Việt Nam đề nghị bỏ quy định này. Lý do vì Luật Việc làm 2025 quy định việc đóng BHTN là trách nhiệm của NLĐ và NSDLĐ; giao cho NSDLĐ hằng tháng trích từ tiền lương của NLĐ để đóng vào quỹ BHTN, do đó, NLĐ không được lựa chọn việc tự đóng BHTN của mình.
Khi xảy ra việc NSDLĐ chậm đóng, trốn đóng hoặc không có khả năng đóng cho quỹ BHTN thì rủi ro đó NLĐ phải chịu và phải "lựa chọn nộp số tiền vào quỹ BHTN" mới được hưởng chính sách là không công bằng. NLĐ đã tuân thủ đúng quy định của pháp luật, nay bị thất nghiệp, họ phải được hưởng chế độ theo quy định. Rủi ro này cần phải tính vào chi phí quản lý quỹ để bù vào chi phí rủi ro chứ không thể để NLĐ đã mất việc làm lại còn chịu rủi ro do việc quản lý quỹ. Nếu quy định như dự thảo sẽ dẫn đến trường hợp nếu không thu hồi được số tiền chậm đóng, trốn đóng BHTN của NSDLĐ thì NLĐ sẽ phải đóng 2 lần tiền thuộc trách nhiệm của mình mới được hưởng chế độ BHTN.
Bộ Tài chính cũng đề nghị bỏ đề xuất trên vì khoản 7 điều 33 Luật Việc làm 2025 quy định NSDLĐ có trách nhiệm bồi hoàn thiệt hại về BHTN cho NLĐ khi không đóng đủ, không quy định NLĐ được lựa chọn đóng bù. Bên cạnh đó, quy định này cũng không đảm bảo quyền lợi cho NLĐ vì đối với những đơn vị như giải thể, phá sản, chủ bỏ trốn việc thu hồi tiền đóng BHTN hầu như rất khó.
Còn theo bà Lượng Thị Tới, Phó Giám đốc Sở Nội vụ TP HCM, quy định này tiềm ẩn rủi ro cho NLĐ, do vậy, cần bổ sung các cơ chế bảo vệ NLĐ chặt chẽ hơn. Cụ thể cần quy định rõ trách nhiệm của cơ quan BHXH trong việc phải thực hiện truy thu từ NSDLĐ để hoàn trả cho NLĐ; Quy định rõ thời hạn hoàn trả tiền cho NLĐ và có chế tài xử lý NSDLĐ trong trường hợp không thực hiện nghĩa vụ. Ngoài ra, cơ quan BHXH cần có cơ chế theo dõi riêng các trường hợp này để đảm bảo tính minh bạch, tránh NLĐ bị mất quyền lợi.
Phản hồi các ý kiến trên, Bộ Nội vụ vẫn đề xuất giữ nguyên quy định vì đây là cơ chế tự nguyện, không làm phát sinh nghĩa vụ bắt buộc đối với NLĐ. Đồng thời có quy định hoàn trả cho NLĐ và chế tài xử lý NSDLĐ vi phạm. Nếu bỏ quy định này, NLĐ có nguy cơ mất quyền lợi do lỗi của NSDLĐ, đi ngược nguyên tắc bảo vệ NLĐ.
