Ngày 6 tháng 5 năm 1994, trong một buổi lễ trọng đại được tổ chức tại hai đầu đường hầm, Nữ hoàng Elizabeth II của Vương quốc Anh và Tổng thống François Mitterrand của Pháp đã cùng nhau cắt băng khánh thành Đường hầm eo biển Manche – một trong những công trình kỹ thuật vĩ đại nhất thế kỷ 20.
Dưới lòng biển giữa hai quốc gia từng đối đầu trong hàng thế kỷ, một biểu tượng mới cho hòa bình, hợp tác và sức mạnh công nghệ đã ra đời: một đường hầm dài hơn 50 km, trong đó gần 38 km chạy xuyên dưới đáy biển Manche.
Công trình này không chỉ là một kỳ tích về mặt xây dựng mà còn là minh chứng cho khả năng vượt qua mọi giới hạn địa lý, chính trị và kỹ thuật của con người hiện đại.
Ý tưởng xây dựng một đường hầm nối liền Anh và Pháp đã có từ thế kỷ 19.
Thực tế, người Pháp đã đề xuất kế hoạch đào hầm dưới biển từ năm 1802. Tuy nhiên, trong suốt nhiều thập kỷ, những rào cản về chính trị, tài chính, và công nghệ đã khiến ý tưởng đó mãi chỉ là một giấc mơ viễn tưởng.
Mãi đến những năm 1980, khi mối quan hệ giữa hai quốc gia ngày càng được cải thiện và công nghệ xây dựng hiện đại đã đạt đến tầm cao mới, dự án Channel Tunnel mới chính thức được khởi động.
Công trình này được thực hiện bởi một tập đoàn quốc tế với sự tham gia của hàng chục nghìn kỹ sư, công nhân, nhà địa chất và chuyên gia đến từ khắp châu Âu.
Dự án được khởi công vào năm 1988 và kéo dài suốt sáu năm với chi phí ban đầu ước tính khoảng 4,65 tỷ bảng Anh, nhưng thực tế đã đội vốn lên tới hơn 9 tỷ bảng, khiến nó trở thành một trong những dự án xây dựng đắt đỏ nhất lịch sử thời điểm đó.
Channel Tunnel không phải là một đường hầm đơn lẻ, mà là một hệ thống gồm ba đường hầm riêng biệt: hai hầm chính dành cho tàu chở khách và hàng hóa, cùng một hầm trung tâm nhỏ hơn để sử dụng cho mục đích bảo trì và thoát hiểm.
Đường hầm được đào bằng những chiếc máy khoan khổng lồ, mỗi chiếc nặng hàng trăm tấn, có khả năng xuyên qua nhiều lớp địa chất phức tạp dưới đáy biển. Địa chất ở khu vực này đặc biệt phù hợp cho việc xây dựng – một lớp đá phấn dày, ổn định và ít thấm nước – là yếu tố then chốt cho sự thành công của dự án.
Khi đường hầm được đưa vào hoạt động, nó lập tức tạo ra một cuộc cách mạng trong việc di chuyển giữa Anh và lục địa châu Âu. Trước đây, hành khách và hàng hóa phải phụ thuộc hoàn toàn vào các chuyến phà qua eo biển Manche, dễ bị ảnh hưởng bởi thời tiết và mất nhiều giờ để hoàn tất hành trình.
Giờ đây, với hệ thống tàu Eurostar chạy qua đường hầm với vận tốc lên đến 300 km/h, hành khách có thể di chuyển từ London đến Paris chỉ trong hơn hai giờ – nhanh hơn cả một chuyến bay nếu tính cả thời gian làm thủ tục.
Không chỉ dừng lại ở đó, Đường hầm Manche còn có ảnh hưởng sâu rộng đến nhiều lĩnh vực: kinh tế, chính trị, du lịch, và thậm chí cả nhận thức văn hóa. Về kinh tế, nó đã mở rộng cơ hội giao thương giữa Anh và châu Âu, tăng lưu lượng vận chuyển hàng hóa, hỗ trợ chuỗi cung ứng xuyên biên giới.
Về chính trị, công trình là biểu tượng của sự hội nhập châu Âu, đặc biệt trong bối cảnh Anh lúc đó còn là thành viên tích cực của Liên minh châu Âu. Về văn hóa, Channel Tunnel góp phần xóa nhòa cảm giác "tách biệt" truyền thống của người Anh đối với lục địa, thúc đẩy giao lưu văn hóa và du lịch chưa từng có tiền lệ.
Tuy nhiên, không thể không nhắc đến những thách thức mà công trình này từng đối mặt. Bên cạnh đội vốn, dự án cũng từng bị chỉ trích vì ảnh hưởng đến môi trường sinh thái biển, gây lo ngại về an ninh biên giới, và thậm chí về nguy cơ hỏa hoạn dưới lòng biển.
Trên thực tế, một số vụ cháy và trục trặc kỹ thuật đã xảy ra trong những năm sau đó, buộc các nhà điều hành phải thiết lập quy trình kiểm soát an toàn cực kỳ nghiêm ngặt. Ngoài ra, trong bối cảnh Brexit, đường hầm cũng đối diện với các thách thức pháp lý và quản lý mới khi Anh chính thức rời khỏi Liên minh châu Âu.
Dù vậy, hơn ba thập kỷ sau ngày khánh thành, Đường hầm eo biển Manche vẫn là một thành tựu vĩ đại. Không chỉ là công trình vật chất, nó còn là biểu tượng cho khả năng vượt qua mọi rào cản – không chỉ về kỹ thuật mà còn cả về tâm lý, lịch sử và chính trị.
Trong bối cảnh thế giới ngày càng phân cực và đầy biến động, việc nhìn lại một dự án kết nối như Channel Tunnel cũng là lời nhắc nhở về tiềm năng to lớn khi con người cùng hợp tác hướng tới một mục tiêu chung.
Ở thời điểm hiện tại, khi đoàn tàu Eurostar lao vút qua lòng biển sâu, mang theo hàng nghìn hành khách mỗi ngày, ít ai còn nhớ tới hàng triệu giờ lao động, hàng tỷ đô la đầu tư, và hàng trăm thử thách tưởng chừng không thể vượt qua.
Nhưng chính điều đó lại làm nên giá trị đích thực của công trình: không chỉ là một đường hầm, mà là minh chứng sống động cho khát vọng chinh phục tự nhiên và vượt lên giới hạn của con người. Đó chính là Channel Tunnel – một biểu tượng bất diệt của trí tuệ và ý chí nhân loại.
