Cồn Chim và rừng ngập mặn đang lên xanh
Rừng ngập mặn Cồn Chim (đầm Thị Nại) ở huyện Tuy Phước đang vào mùa đẹp nhất năm. Những rừng bần, rừng đước, rừng mắm đang lên xanh, chim cò tìm về đây làm tổ.
Màu xanh của rừng cùng với đó là sự trở lại của các loại chim quý đang đưa Cồn Chim trở thành một điểm đến hoang sơ, thu hút du khách về nơi này.
Rừng ngập mặn Cồn Chim - đầm Thị Nại đang lên xanh. Ảnh: Dũng Nhân
Năm 2012, lần đầu tiên đến với Cồn Chim là lúc tôi đang thực hiện phóng sự về hành trình gieo lại màu xanh trên vùng đầm phá này. Ngày đó, phong trào nuôi tôm phát triển mạnh, người dân ở xóm Cồn phá đi hơn 300 ha rừng ngập mặn để đổi lấy 300 ha tôm.
Một thời gian sau đó, tôm dịch bệnh, chết, người dân xóm Cồn lúc đó mới ý thức việc phá hoại môi trường mang lại hậu họa lớn, việc khôi phục rừng ngập mặn Cồn Chim mới được quan tâm.
Năm 2004, Dự án "Phục hồi và khai thác, sử dụng hợp lý nguồn lợi vùng Cồn Chim – đầm Thị Nại" (gọi tắt là dự án Cồn Chim) được triển khai. 8 năm sau dự án, lần đầu tiên đặt chân tới Cồn Chim, tôi kịp chứng kiến màu xanh đang được vun lên từng ngày ở nơi đây.
Bình Định nỗ lực khôi phục hệ sinh thái vùng rừng ngập mặn, tổ chức trồng cây ngập mặn tập trung ở khu vực Cồn Chim. Ảnh: Thu Dịu
Tôi còn nhớ cuộc trò chuyện với một trong những "kỹ sư" đời đầu đi phục hồi rừng ngập mặn khi đó là anh Trần Thanh Đệ (cán bộ của Ban quản lý Ku sinh thái Cồn Chim – Đầm Thị Nại), anh đã giới thiệu ngắn, gọn về nghề trồng rừng ngập mặn rằng: "Trồng rừng ngập mặn là phải nắm được con nước triều lên, xuống để trồng cây. 10 cây trồng xuống có khi chỉ sống được 1 cây. Hôm nay lên được 1 cây là quý 1 cây, ngày mai thêm 1 cây nữa là mừng thêm 1 chút nữa. Cứ thế, khi cây bén rễ, lại thêm một phần đất bồi ra… và cứ thế qua năm rộng tháng dài là thành rừng".
Sau nhiều nỗ lực của chính quyền và người dân, hệ sinh thái dưới mặt đầm đang hồi sinh, tạo sinh kế cho người dân. Ảnh: Ái Trinh.
Năm rộng tháng dài mà anh Đệ nói với tôi đó là gần 10 năm sau dự án mới lên được một dải đất màu xanh. Chứ còn để thành rừng… nói như những cán bộ kỹ thuật ở đây, phải mất cả trăm năm.
"Chặt xuống một rừng thì nhanh chứ trồng 1 cây thì lâu", ý tứ này được anh Trần Nhật (cán bộ kỹ thuật của Trung tâm Khuyến nông – Sở Nông nghiệp và Môi trường Bình Định) chia sẻ.
Sau dự án năm 2004, đến nay, tỉnh Bình Định đều phân bổ một nguồn lực lớn để khôi phục rừng ngập mặn ở các vùng đầm, trong đó có khu sinh thái rừng Cồn Chim – đầm Thị Nại. Gần 100 ha rừng ngập mặn đang được phủ đều ở mặt đầm.
Người dân ở xóm Cồn Chim bắt đầu phát triển sinh kế nhờ vào khôi phục hệ sinh thái vùng đầm.
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Bình Định, giai đoạn 2025-2030, Bình Định triển khai dự án "Cộng đồng ven biển thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu tại Việt Nam – tỉnh Bình Định" do Chính phủ Canada tài trợ thông qua Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) tài trợ. Sẽ có khoảng 50.000 cây rừng ngập mặn được trồng để phủ xanh các khu vực bãi bồi, đầm phá, trong đó có khu sinh thái rừng ngập mặn Cồn Chim – đầm Thị Nại.
Theo thống kê của Chi cục Bảo vệ môi trường (Sở Nông nghiệp và Môi trường Bình Định), hệ thực vật đầm Thị Nại gồm 145 loài, khu hệ động vật đát gồm 191 loài. Tổng số loài chim ghi nhận được là 103 loài.
Đầm Thị Nại có hệ sinh thái đa dạng. tạo ra nguồn lợi thủy sản cho người dân trong vùng. Trong ảnh: Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Canada tại Việt Nam ông Shawm Steil trong chuyến khảo sát thực tế tại Cồn Chim vào tháng 9/2024. Ảnh: Ái Trinh
Theo danh mục các loài của Liên minh Quốc tế Bảo tồn Thiên nhiên và Tài nguyên Thiên nhiên (IUCN) cập nhật, trên cơ sở các loài đánh giá có mặt ở đầm Thị Nại đã xác định có 225 loài được ghi nhận theo các cấp độ khác nhau; trong đó có 2 loài nguy cấp, 6 loài sẽ nguy cấp, 5 loài nguy cơ đe dọa thấp, 214 loài ít được quan tâm và 7 loài còn thuộc danh mục còn thiếu dẫn liệu.
Chèo sup, chiêm ngưỡng vẻ đẹp của rừng ngập mặn lớn nhất Bình Định
Khu sinh thái Cồn Chim – đầm Thị Nại trở thành một điểm du lịch sinh thái thu hút khách về Bình Định. Để tiếp cận với nhu cầu của du khách, đồng thời cùng khai thác và giữ gìn hệ sinh thái vùng đầm, các hộ dân nơi đây được chính quyền hướng dẫn, xây dựng mô hình du lịch cộng đồng cùng phát triển.
Nhiều tour du lịch sinh thái về Cồn Chim phát triển. Ảnh: Thu Dịu
Ở Cồn Chim, hiện có dịch vụ du lịch như chèo sup giữa rừng ngập mặn, ngắm bình minh, hoàng hôn đón chim về; thưởng thức hải sản tươi ngon của đầm. Ngoài ra, một số người dân bắt đầu đưa vào tour trải nghiệm cho du khách tham gia vào hoạt động như đánh bắt cá, cua trên đầm cùng với ngư dân.
Du khách hào hứng với việc chèo sup, trải nghiệm trên đầm. Ảnh: Thu Dịu
"Vùng đầm còn hoang sơ, chưa có nhiều dịch vụ nhưng chúng tôi rất thích. Không khí trong lành, không có sự can thiệp nhiều của con người, thiên nhiên tươi đẹp. Ấn tượng nhất là lúc chèo sup trên mặt đầm đón mặt trời lên, rồi khi hoàng hôn thì kịp thấy chim về rừng dệt thành một dải lụa trắng trên nền xanh của rừng thật đẹp mắt", chị Nguyễn Thị Thùy Trang, một du khách đi tour Cồn Chim hào hứng chia sẻ.
Vùng rừng ngập mặn Cồn Chim trở thành một điểm đến thu hút du khách bởi vẻ đẹp hoang sơ. Ảnh:DN
"Đầm Thị Nại có diện tích 5.000 ha, nơi đây có vùng cây ngập mặn tập trung ở 3 cồn là Cồn Chim, Cồn Trạng và Cồn Giá (gọi chung là khu sinh thái Cồn Chim rộng khoảng 460 ha. Khu sinh thái Cồn Chim được quy để khai thác du lịch sinh thái kết hợp với việc giữ gìn và bảo vệ hệ sinh thái rừng ngập mặn. Người dân ở xóm Cồn Chim, thôn Vinh Quang, xã Phước Sơn tham gia thực hiện giao khoán bảo vệ rừng. Đồng thời ở các khu vực ven đầm, bãi bồi, đất trống, người dân địa phương mua giống cây ngập mặn trồng phân tán, vừa giữ đất vừa nhân thêm màu xanh cho vùng đất này.
Khu sinh thái Cồn Chim rừng ngập mặn nhìn từ trên cao. Ảnh: Dũng Nhân
Năm 2025, UBND huyện Tuy Phước phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức giải chạy Marathon về Cồn Chim. Đây cũng là một dịp để địa phương quảng bá vẻ đẹp của thiên nhiên và con người của vùng đất này", ông Nguyễn Hùng Tân – Phó Chủ tịch UBND huyện Tuy Phước chia sẻ tại buổi công bố đường chạy Cồn Chim Marathon Half 2025.
Bình Định đề nghị được phép bắn pháo hoa kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng tỉnh
