Mỏ đất hiếm tại xã Yên Phú, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái nằm cách trung tâm huyện Văn Yên gần 20km, được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp giấy phép khai thác từ tháng 6/2013, với diện tích 6,24 ha. Đến ngày 6/8/2021, doanh nghiệp này được gia hạn giấy phép theo số 134/GP-BTNMT với thời hạn khai thác đến 13/7/2028.
Mỏ đất hiếm này có trữ lượng khai thác gần 1,9 triệu tấn đất quặng (tương ứng hơn 23.500 tấn tổng oxit đất hiếm TR2O3, gần 260.000 tấn tinh quặng sắt 60% Fe).
Vào cuối tháng 10/2023, mỏ đất hiếm này bị dừng hoạt động để phục vụ quá trình điều tra. Đến đầu tháng 2/2025, theo kết luận điều tra, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã đề nghị truy tố 27 bị can liên quan đến vụ khai thác đất hiếm trái phép tại mỏ đất hiếm do Công ty Thái Dương thực hiện nêu trên.
Ghi nhận của phóng viên Tiền Phong tại khu mỏ đất hiếm trong ngày 7/2, mọi hoạt động bên trong khu mỏ đều đã dừng hoạt động. Lực lượng chức năng canh gác 24/24 tại khu vực cổng chính. Khu vực cổng phụ cũng được căng dây, chắn bằng barie.
Phía bên trong, cỏ dại mọc khắp các lối đi. Máy xúc, máy ủi và hệ thống vận chuyển khoáng sản đều đã bị hoen gỉ; cây cỏ mọc cả trên thùng xe ben.
Khu vực khai thác mỏ, bể lắng, bãi thải, điểm tập kết cũng tiêu điều.
Xung quanh mỏ, các công trình, hạng mục cũng xuất hiện dấu hiệu xuống cấp do lâu ngày không được sử dụng, bảo dưỡng.
Trao đổi với Tiền Phong, ông Nguyễn Tiến Hồng, Phó Trưởng phòng TN&MT huyện Văn Yên cho biết, hiện nay khu mỏ đất hiếm tại xã Yên Phú đã tạm dừng hoạt động để phục vụ công tác kiểm tra, rà soát theo chỉ đạo của cơ quan chức năng. Việc khai thác chỉ được tiếp tục khi có đủ điều kiện theo quy định của pháp luật.
Theo ông Hồng, khu mỏ đất hiếm đang được chính quyền địa phương phối hợp với các lực lượng chức năng bảo vệ nghiêm ngặt. Việc ra vào khu vực mỏ được kiểm soát chặt chẽ nhằm ngăn chặn tình trạng khai thác trái phép, thất thoát tài nguyên.
Trong khi đó, ông Trương Ngọc Tuân, Phó Chủ tịch UBND xã Yên Phú cho biết, sau khi khu mỏ bị dừng hoạt động, lực lượng công an cũng tổ chức phong toả, cắt cử cán bộ ngày đêm canh gác khu mỏ này.
"Thời gian mỏ mới bắt đầu hoạt động, phía công ty cũng đưa công nhân tới xã để làm khai báo tạm trú cho họ. Trong quá trình khai thác mỏ, chính quyền địa phương chưa ghi nhận vụ tai nạn lao động nào xảy ra", ông Tuân nói.
Theo ông Tuân, sau khi mỏ dừng hoạt động, nhiều công nhân lao động tại Công ty Thái Dương chưa nhận được lương, nhiều lần có đơn đến địa phương đề nghị hỗ trợ. Tuy nhiên, đề nghị này chưa thể thực hiện do những lãnh đạo của công ty này đang trong diện điều tra, xử lý.
