U23 Indonesia từng gây chấn động khi đứng thứ tư châu Á và tiến rất gần đến suất dự Olympic. Tuy nhiên, chỉ sau một năm, khi không còn "thế hệ vàng" gồm nhiều cầu thủ mang dòng máu châu Âu (người Hà Lan gốc Indonesia), năng lực thực sự của bóng đá trẻ Indonesia bị phơi bày với 3 thất bại liên tiếp.
Cuối năm 2024, đội tuyển Indonesia - sử dụng lực lượng trẻ, đa số là cầu thủ nội địa - không vượt qua vòng bảng AFF Cup 2024. Năm nay, vẫn lực lượng tương tự, U23 Indonesia do huấn luyện viên Gerald Vanenburg thua U23 Việt Nam ngay trên sân nhà trong trận chung kết giải U23 Đông Nam Á. Mới nhất, họ không vượt qua nổi vòng loại U23 châu Á dù ông Vanenburg từng tuyên bố đủ khả năng giành chức vô địch.
Thất bại của bóng đá trẻ Indonesia xảy ra đúng thời điểm đội tuyển quốc gia của họ đang chuẩn bị cho vòng loại thứ tư của World Cup 2026, tạo ra sự tương phản rõ rệt. Chiến lược khai thác nguồn lực từ nước ngoài giúp bóng đá Indonesia vươn lên mạnh mẽ trong thời gian ngắn ở cấp độ đội tuyển quốc gia. Tuy nhiên, nền móng của nền bóng đá xứ vạn đảo bắt đầu có dấu hiệu lung lay.
U23 Indonesia không thắng được U23 Lào ở vòng loại U23 châu Á 2026.
Theo huấn luyện viên Gerald Vanenburg, nguyên nhân khiến U23 Indonesia thất bại tại vòng loại U23 châu Á là lực lượng cầu thủ - hầu hết là những cầu thủ bản địa thi đấu trong nước - không đáp ứng được yêu cầu.
"Tôi chẳng thể làm gì với họ, vì ở giải vô địch quốc gia họ không ra sân. Họ không có nổi 14 phút thi đấu ở câu lạc bộ. Họ cần ít nhất 40 phút thi đấu, di chuyển, ghi bàn, chịu đựng áp lực. Tuy nhiên, hãy nhìn vào thời gian thi đấu của các cầu thủ ở câu lạc bộ xem. Đạt được điều gì đó ở đội tuyển rất quan trọng, nhưng phát triển bản thân ở câu lạc bộ còn quan trọng hơn", nhà cầm quân người Hà Lan nói.
Bắt đầu từ mùa giải 2025-2026, giải vô địch quốc gia của Indonesia cho phép các câu lạc bộ đăng ký 11 cầu thủ ngoại. Trong đó, tối đa 9 người tham gia trận đấu và 7 người đá chính. Điều này khiến cơ hội ra sân của các cầu thủ bản địa giảm đi rõ rệt. Người hâm mộ xứ vạn đảo chứng kiến những trận đấu chỉ có 4 cầu thủ Indonesia ra sân trong đội hình xuất phát, còn lại là những ngoại binh đến từ Brazil , Hà Lan, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha...
Trong giai đoạn thành công năm 2023-2024, U23 Indonesia có sẵn những cầu thủ giàu kinh nghiệm từng khoác áo đội tuyển quốc gia lâu năm như Pratama Arhan, Rizky Ridho, Witan Sulaeman, Adi Satryo, Alfeandra Dewangga. Những cầu thủ này là nòng cốt mang về tấm huy chương vàng SEA Games 32.
Họ kết hợp với lực lượng nhập tịch sinh ra ở Hà Lan có gốc Indonesia - gồm Nathan Tjoe-A-On, Ernando Ari, Rafael Struick, Justin Hubner, Ivar Jenner - tạo thành đội hình rất mạnh ở vòng chung kết U23 châu Á 2024. Tại giải đấu này, U23 Indonesia lọt vào đến bán kết, xếp hạng tư chung cuộc và giành quyền tham dự trận play-off tranh suất Olympic Paris 2024 (thua U23 Guinea).
Liên đoàn bóng đá Indonesia hiện tại vẫn không ngừng tìm kiếm cầu thủ ở châu Âu để tăng cường lực lượng cho đội tuyển quốc gia. Trong đó, một số cầu thủ được nhắm đến ở độ tuổi rất trẻ. Dù vậy, ở 2 giải đấu gần đây, đội tuyển U23 Indonesia chỉ sử dụng 2 cầu thủ dạng này là Jens Raven và Rafael Struick. Cả 2 cầu thủ này đều gây thất vọng.
HLV Vanenburg đổ tại cầu thủ trẻ Indonesia không được ra sân ở CLB.
Raven ghi 6 bàn vào lưới U23 Brunei nhưng chỉ có thêm 1 bàn thắng trong 7 trận liên tiếp sau đó. Struick - cầu thủ đã trở về Indonesia thi đấu và không tranh được suất đá chính với các ngoại binh tại câu lạc bộ - chỉ ghi 1 bàn vào lưới đội yếu nhất bảng là U23 Macau khi trận đấu an bài.
"Nếu Rafael Struick không được ra sân, thời gian thi đấu của cậu ấy giảm đi và phong độ sa sút. Đây chính là điều xảy ra với những người khác. Ban đầu, chúng ta nói rằng chỉ cần đưa những cầu thủ Hà Lan về và nhập tịch nhưng bây giờ, họ đến đây để thi đấu. Vì vậy, nếu họ không được ra sân ở câu lạc bộ, họ sẽ tụt dốc", huấn luyện viên Gerald Vanenburg nói.
U23 Indonesia có thể sẽ rất khác ở vòng loại châu Á lần sau, khi họ tiếp tục "nhập" về những cầu thủ mang dòng máu châu Âu để phục vụ mục tiêu dự Olympic. Tuy nhiên, về lâu dài, điều đó sẽ càng làm suy yếu bóng đá trẻ Indonesia. Những cầu thủ nội địa của họ không đủ sức cạnh tranh ở cả câu lạc bộ lẫn đội tuyển quốc gia.
"Đề xuất của tôi bây giờ là làm thế nào để Indonesia có thể tìm ra các cầu thủ trẻ đang ở đâu, rèn luyện ở mức độ nào về tốc độ, thể lực, sức mạnh và kỹ năng. Họ cần được thi đấu vì chỉ bằng cách thi đấu, họ mới có thể nâng cao trình độ và cải thiện thành tích. Có 2 điều cần thảo luận. Một là khía cạnh thể lực, và hai là có lẽ khi các cầu thủ này trở về câu lạc bộ, họ cần thời gian thi đấu để sẵn sàng cho giải đấu như thế này", ông Gerald Vanenburg nói.
Một đội bóng khác của Đông Nam Á cũng trong tình cảnh tương tự như Indonesia. Bóng đá Malaysia cũng áp dụng chiến lược săn tìm cầu thủ ở nước ngoài. Đội tuyển quốc gia của họ vừa thắng đội tuyển Việt Nam với tỷ số 4-0. Tuy nhiên, khi sử dụng đội hình toàn cầu thủ trẻ trong nước, U23 Malaysia không vượt qua vòng bảng giải Đông Nam Á và cũng không được tham dự giải châu lục.
Giải vô địch quốc gia của Malaysia cho phép các câu lạc bộ đăng ký tới... 15 ngoại binh, trong đó tối đa trên sân là 7 cầu thủ (ít nhất 1 cầu thủ châu Á, 2 cầu thủ Đông Nam Á). Trong tương lai gần, khi bóng đá trẻ rất khó cung cấp lực lượng kế cận cho đội tuyển quốc gia, Malaysia sẽ phụ thuộc hoàn toàn vào lực lượng ngoại nhập.
