05/08/2025 12:04

Cấp tốc ngăn dịch tả heo châu Phi

Để kiểm soát dịch tả heo châu Phi, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề nghị các tỉnh, TP tổ chức chống dịch theo đúng quy định, bảo đảm xử lý dứt điểm các ổ dịch, không để dịch bệnh lây lan ra diện rộng.

Đến đầu tháng 8, cả nước còn 542 xã phường (của 30/34 tỉnh thành) có bệnh Mẫu xác heo thả trôi trên mương tại Đắk Lắk dương tính với vi rút dịch tả heo châu Phi

Bà Trịnh Thị Huyền, một thương lái tại chợ đầu mối, cho rằng do việc kiểm soát ở chợ đầu mối kỹ hơn, nên nhiều trường hợp thương lái mua những lô heo kém chất lượng, heo chạy dịch với giá rẻ (chỉ vài trăm nghìn đồng/con) sẽ chọn cách giết mổ lậu, sau đó tìm cách tuồn ra các chợ tự phát, chợ lẻ để bán.

"Bởi số lượng điểm bán tự phát lớn, như tại TP.HCM, nếu không tăng cường kiểm soát, việc người tiêu dùng mua phải thịt heo bệnh là điều có thể xảy ra", bà Huyền nhận định.

Trong khi đó, bà Phạm Khánh Phong Lan - giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP.HCM - cho biết đơn vị đang tăng cường kiểm soát chặt mặt hàng thịt heo, nhất là khâu kiểm dịch, kiểm tra thịt heo vào chợ đầu mối và các siêu thị.

Tuy vậy bà Lan cho rằng phức tạp hiện nay là ở các điểm bán tự phát, các chợ tự phát. "Sở và lực lượng phường cũng tăng cường nhưng đối tượng bán tự phát gặp cơ quan chức năng là chạy, rất khó kiểm soát. Nguy cơ ở đây rất đáng kể nên cần sự vào cuộc của người tiêu dùng không tiếp tay tiêu thụ", bà Lan nói.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Lê Việt Bảo - chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y TP.HCM - cho biết ngoài việc đang khẩn trương xây dựng kế hoạch để tăng cường triển khai lấy mẫu xét nghiệm, thời gian qua ngành thú y TP tập trung kiểm tra kỹ ngay từ nguồn heo đầu vào, kiểm tra kỹ vào dấu hiệu lâm sàng ban đầu để kịp thời phát hiện heo có dấu hiệu bệnh, vi phạm để xử lý, không đưa ra thị trường.

Cơ quan thú y TP.HCM cũng cho biết tại các cơ sở giết mổ đều có lực lượng thú y túc trực để giám soát hoạt động giết mổ và cấp giấy tờ theo quy định, ngành thú y cũng đã yêu cầu cơ sở giết mổ tại TP.HCM tuân thủ nghiêm.

Trong khi đó, ông Trần Phú Cường - chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi, Thú y và Thuỷ sản tỉnh Bình Dương (hiện thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM, nhưng chi cục tạm thời vẫn giữ tên gọi cũ) - cho biết tại khu vực Bình Dương, bệnh dịch tả heo châu Phi hiện đang trong tầm kiểm soát, một số trường hợp bệnh chỉ xảy ra ở các hộ, trại chăn nuôi có tổng đàn nhỏ, được phát hiện sớm và xử lý triệt để trong thời gian ngắn. Vì vậy bệnh được khống chế và không để lây lan trên diện rộng.

Tuy nhiên ông Cường cho biết TP.HCM sau sáp nhập (trong đó có khu vực Bình Dương cũ) có vị trí giáp với hai tỉnh phát triển mạnh về chăn nuôi heo là Đồng Nai và Tây Ninh nên cũng có nguy cơ cao lây lan dịch tả heo.

Vì thế cần có giải pháp kiểm soát việc vận chuyển heo giữa các xã phường trong TP.HCM (sau sáp nhập), đảm bảo không phát sinh thủ tục hành chính nhưng cũng phù hợp điều kiện thực tiễn chăn nuôi tại địa phương.

Ông Cường cho biết trong bối cảnh hiện nay ngoài kiểm soát của cơ quan chuyên ngành thì UBND cấp xã cũng cần tăng cường trách nhiệm quản lý hoạt động của cơ sở giết mổ, phối hợp với cơ quan có thẩm quyền quản lý việc giết mổ động vật tập trung và vệ sinh thú y trên địa bàn.

Đặc biệt là việc kiểm dịch trong chăn nuôi, vận chuyển, giết mổ và tiêu thụ heo tại các khu đô thị, khu công nghiệp, nơi tập trung đông dân cư.

Tại một số địa phương hiện có tình trạng hình thành nhiều điểm giết mổ không được cấp phép, khó kiểm soát và không đảm bảo điều kiện vệ sinh thú y, không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.

Để kiểm soát dịch bệnh, ông Phan Quang Minh đề nghị các tỉnh, TP thực hiện chống dịch theo đúng quy định, bảo đảm xử lý dứt điểm các ổ dịch, không để dịch bệnh lây lan ra diện rộng.

Các tỉnh cũng tăng cường quản lý vận chuyển, kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý nghiêm các trường hợp buôn bán, bán tháo, vận chuyển, giết mổ heo bệnh, nghi mắc bệnh, vứt xác heo chết ra ngoài môi trường làm lây lan dịch bệnh, ô nhiễm môi trường.

Củng cố hệ thống nhân viên chăn nuôi và thú y cấp xã

Ông Phan Quang Minh cho rằng các tỉnh, TP cần bố trí hệ thống nhân viên chăn nuôi và thú y cấp xã theo quy định để bảo đảm thực hiện công tác phòng chống dịch bệnh kịp thời ngay từ cơ sở, đặc biệt trong bối cảnh địa giới hành chính cấp xã được mở rộng khi triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

"Đồng thời chấn chỉnh công tác thú y tại tuyến tỉnh, tuyến xã, khắc phục những tồn tại, bất cập trong công tác phòng chống dịch bệnh, báo cáo số liệu dịch bệnh.

Tổ chức kiểm tra, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp cung ứng, buôn bán các loại vắc xin không bảo đảm chất lượng", ông Minh nói.

Dịch tả heo châu Phi không lây sang người

Theo một chuyên gia trong ngành an toàn thực phẩm, về bản chất dịch tả heo châu Phi không lây sang người. Vi rút gây bệnh này chỉ ảnh hưởng đến heo và không gây bệnh cho con người.

"Mặc dù vậy người tiêu dùng vẫn nên cẩn trọng khi sử dụng thịt heo, nên chế biến chín, đặc biệt là tránh dùng các sản phẩm như tiết canh hoặc thịt chưa nấu chín kỹ vì có thể tiềm ẩn các bệnh khác lây từ heo sang người", vị này nói.

Tình hình dịch tả heo châu Phi

- Từ đầu năm đến nay: 972 ổ bệnh tại 718/3.321 xã phường (của 33/34 tỉnh thành).

- Đến đầu tháng 8-2025: còn 542 xã phường (của 30/34 tỉnh thành) có bệnh dịch tả heo châu Phi chưa qua 21 ngày.

(số liệu của Bộ Nông nghiệp và Môi trường)

Với gần 4,2 triệu con, Đồng Nai là thủ phủ chăn nuôi heo của cả nước. Từ đầu năm 2025 đến ngày 28-7, tỉnh phát hiện 15 ổ dịch tả heo châu Phi tại 12 xã phường, tuy nhiên đến nay các ổ dịch đã được khống chế, giám sát chặt chẽ.

Theo thống kê, chăn nuôi heo ở Đồng Nai chủ yếu nuôi theo trang trại chiếm đến 92% tổng đàn, với khoảng 2.000 trang trại heo.

Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đồng Nai nhận định dịch tả heo châu Phi tái phát ở các ổ dịch cũ, phát sinh ở loại hình chăn nuôi quy mô nhỏ tại các hộ gia đình nơi có điều kiện chăn nuôi không đảm bảo an toàn sinh học.

Ông Cường, chủ trại heo gần 500 con ở xã Xuân Lộc (Đồng Nai), cho biết do lo sợ dịch bệnh, một số hộ chăn nuôi nhỏ lẻ bán tháo khiến lượng cung tăng nhanh, dẫn tới heo hơi liên tục rớt giá thời gian qua.

"Hiện giá heo xuất chuồng khoảng 62.000 đồng/kg (giảm khoảng 10.000 đồng/kg so với một tháng trước). Hai hôm nay giá heo nhích lên do lượng heo bán tháo ra thị trường giảm", ông Cường nói.

Về việc dịch tả heo châu Phi đang hoành hành ở các tỉnh miền Bắc và miền Trung, ông Cường tỏ ra khá lạc quan. Bởi theo ông, hiện ở Đồng Nai rất ít hộ chăn nuôi nhỏ lẻ nên dịch bệnh khó lây lan, bùng phát mạnh như trước đây.

Ông Nguyễn Trường Giang, chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và thủy sản Đồng Nai, cho hay mặc dù tổng đàn heo của Đồng Nai rất lớn nhưng phần đông là trang trại chăn nuôi quy mô lớn nên việc phòng chống dịch tốt hơn.

Cũng theo ông Giang, hiện nay đã có ba loại vắc xin phòng dịch tả heo châu Phi lưu hành nhưng hiện chưa ghi nhận việc người chăn nuôi, doanh nghiệp sử dụng, tiêm phòng.

Trong khi đó vắc xin chưa đưa vào danh mục bệnh bắt buộc phải tiêm phòng và chưa có hướng dẫn sử dụng vắc xin dịch tả heo châu Phi trong công tác phòng chống dịch.

Về giải pháp phòng chống dịch, ông Giang cho biết giải pháp trước mắt là tuyên truyền, tăng cường tiêu độc khử trùng, quản lý cơ sở giết mổ, kiên quyết tiêu hủy heo bệnh, chết do dịch... nhằm ngăn chặn dịch bệnh lây lan, bùng phát.

Tuy nhiên về lâu dài ông Giang khuyến cáo người chăn nuôi phải tiêm phòng vắc xin để ngăn ngừa dịch bệnh, bảo vệ đànvật nuôi.

Về vấn đề này, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đồng Nai đề nghị các địa phương khẩn trương bố trí kinh phí để triển khai các biện pháp phòng chống dịch.

Chỉ đạo, huy động lực lượng, các nguồn lực hợp pháp kịp thời phát hiện, xử lý dứt điểm các ổ dịch, không để bùng phát dịch bệnh, hạn chế phát sinh ổ dịch mới.

Chủ động triển khai thực hiện các chính sách hỗ trợ người chăn nuôi bị thiệt hại do dịch bệnh theo đúng quy định của pháp luật; ngăn chặn và kiên quyết xử lý nghiêm các trường hợp mua bán, vận chuyển heo bệnh, vứt xác heo chết làm lây lan dịch bệnh, ô nhiễm môi trường.

Không để việc sắp xếp tổ chức, bộ máy tại địa phương ảnh hưởng đến công tác phòng chống, kiểm soát dịch bệnh.

Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp buôn bán, vận chuyển, giết mổ heo không bảo đảm yêu cầu về phòng chống dịch bệnh, an toàn thực phẩm; tổ chức ngăn chặn và xử lý nghiêm các trường hợp vận chuyển heo, sản phẩm heo trái phép qua biên giới.

Không để người nuôi giấu dịch

Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đồng Nai nhận định nguy cơ dịch bệnh tiếp tục phát sinh và lây lan trong thời gian tới là rất cao.

Nguyên nhân chủ yếu do chăn nuôi nhỏ lẻ không bảo đảm an toàn sinh học.

Đặc biệt có hiện tượng người chăn nuôi giấu dịch, khi đàn vật nuôi có dấu hiệu nghi mắc bệnh thường không thông báo cho chuyên môn thú y, chính quyền địa phương để được hỗ trợ, xử lý mà bán chạy heo, vứt xác ra môi trường làm dịch bệnh lây lan rộng.

Lực lượng thú y địa phương, đặc biệt là thú y cấp xã chưa có, địa bàn rộng nên công tác giám sát, phát hiện, xử lý ổ dịch tại một số địa phương chưa được kịp thời.

Chính sách hỗ trợ cho lực lượng tham gia phòng chống dịch bệnh động vật như tiêu hủy, tiêu độc khử trùng, tiêm phòng, giám sát dịch bệnh... không phù hợp với điều kiện thực tế và rất khó khăn cho địa phương trong việc triển khai phòng chống dịch, xây dựng vùng an toàn dịch bệnh.

Tây Ninh yêu cầu không để việc sắp xếp bộ máy ảnh hưởng ngăn chặn dịch tả heo châu Phi

Từ đầu năm đến nay, Tây Ninh đã tiêu hủy hơn 1.000 con heo mắc bệnh dịch tả heo châu Phi. Có hai ổ dịch ở xã Tân Hội và phường Bình Minh chưa qua 21 ngày, tiêu hủy 434 con.