Hơn 1 triệu tỉ đồng được bơm ra nền kinh tế - Kỳ 2: Cần siết van đúng chỗ
Trước việc hơn 1 triệu tỉ đồng tín dụng đã được bơm ra nền kinh tế từ đầu năm đến nay, Ngân hàng Nhà nước đang triển khai các nhóm giải pháp nhằm kiểm soát chặt chất lượng giải ngân và hạn chế rủi ro nợ xấu.
Công nhân làm việc tại nhà máy AA Tây Ninh, thị xã Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh - Ảnh: QUANG ĐỊNH
Các chuyên gia cũng khuyến cáo những hệ lụy từ việc dòng vốn không được phân bổ đúng hướng, nếu chảy vào kênh đầu cơ như bất động sản, chứng khoán, vàng sẽ tạo bong bóng tài sản và lan sang chi phí sản xuất, từ đó đẩy lạm phát leo thang.
Tín nhiệm ngân hàng bị ảnh hưởng
Số liệu của
Doanh nghiệp vẫn than khó tiếp cận vốn rẻ khi ngân hàng yêu cầu tài sản thế chấp - Ảnh: Q.ĐỊNH
Lập ngưỡng cảnh báo theo từng lĩnh vực?
Theo các chuyên gia, để kiểm soát chặt dòng tiền, Ngân hàng Nhà nước cần yêu cầu tất cả tổ chức tín dụng định kỳ báo cáo cơ cấu tín dụng chi tiết theo 10-12 ngành trọng yếu như nông nghiệp, công nghiệp chế biến, bất động sản, chứng khoán, xuất khẩu, công nghiệp hỗ trợ…
Mỗi quý, các ngân hàng sẽ phải nộp số liệu về dư nợ, mức tăng trưởng tín dụng và tỉ lệ nợ xấu của từng ngành.
Người trẻ kỳ vọng gì ở ngân hàng số hiện nay?Dựa trên dữ liệu này, Ngân hàng Nhà nước sẽ thiết lập "ngưỡng cảnh báo" cho từng lĩnh vực. Ví dụ: nếu tín dụng bất động sản vượt 20% tổng dư nợ hoặc cho vay chứng khoán vượt 5%, ngân hàng sẽ phải áp dụng hệ số rủi ro cao hơn, đồng thời trích lập dự phòng nhiều hơn.
Khi vượt ngưỡng, Ngân hàng Nhà nước sẽ trực tiếp làm việc với ban lãnh đạo ngân hàng để rà soát danh mục cho vay và có thể áp hạn mức tín dụng mới cho đến khi tình hình trở lại mức an toàn.
Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước cũng được khuyến nghị phối hợp với Ủy ban Chứng khoán nhà nước và Bộ Xây dựng để chia sẻ dữ liệu, tránh việc giám sát bị chồng chéo hoặc bỏ sót.
Thứ hai, kiểm soát dòng tiền giải ngân đến tận cùng. Về vấn đề này, ông Lê Hoài Ân cho rằng để đảm bảo vốn vay được sử dụng đúng mục đích, Ngân hàng Nhà nước cần yêu cầu ngân hàng triển khai chuỗi kiểm soát đầu cuối với từng trụ cột.
Đầu tiên là hồ sơ vay vốn minh bạch và đầy đủ, muốn vậy, mỗi khoản vay cần đi kèm cam kết rõ ràng về mục đích sử dụng vốn, phương án kinh doanh cụ thể, dự báo dòng tiền 6-12 tháng, cùng tài sản đảm bảo phù hợp.
Thứ hai là có phương thức theo dõi giao dịch thực tế, Ngân hàng Nhà nước nên khuyến khích các ngân hàng kết nối hệ thống Core Banking với phần mềm kế toán của doanh nghiệp để giám sát dòng tiền.
Khoản vay giải ngân không được chuyển sang tài khoản ngoài danh mục đã đăng ký. Các ngân hàng phải báo cáo chi tiết dòng tiền ra - vào theo từng đối tác hằng tháng.
Cuối cùng Ngân hàng Nhà nước phối hợp với cơ quan thanh tra - kiểm toán nhà nước để thực hiện kiểm tra hằng năm, đồng thời có thể thanh tra đột xuất nếu phát hiện dấu hiệu rủi ro. Trường hợp phát hiện sử dụng vốn sai mục đích, ngân hàng sẽ bị xử phạt hành chính và buộc thu hồi vốn.
Doanh nghiệp vẫn khó tiếp cận vốn rẻ
Bà Trần Thị Khánh Hiền cho rằng nền kinh tế còn lệ thuộc vào tín dụng ngân hàng, trong khi huy động qua kênh trái phiếu, cổ phiếu chưa đạt kỳ vọng.
Thực tế, các ngân hàng vẫn chủ yếu cho vay dựa trên tài sản đảm bảo truyền thống (bất động sản, tài sản cố định), khiến nhiều doanh nghiệp khó tiếp cận vốn vì thiếu tài sản thế chấp.
Trong khi đó, trái phiếu lại linh hoạt hơn, có thể không cần tài sản đảm bảo trong một số trường hợp, giúp doanh nghiệp dễ huy động vốn trung - dài hạn, cần thúc đẩy được kênh này, giảm tải cho ngân hàng, theo bà Hiền.
Theo ông Lê Văn Thành, tín dụng trong ngắn hạn giống như liều thuốc hồi phục, nhưng dài hạn, nếu nền kinh tế vay mượn quá nhiều như một doanh nghiệp vay quá sức, chi phí trả nợ sẽ bào mòn nguồn lực đầu tư, làm giảm năng lực tích lũy và tái đầu tư.
"Ví dụ, nếu nền kinh tế tạo ra 10 đồng mà phải dành 3-4 đồng để trả nợ thì sẽ thiếu hụt cho đầu tư mới. Điều này không chỉ làm tăng chi phí sản xuất, giảm sức cạnh tranh, mà còn dẫn đến nguy cơ mất cân đối vĩ mô. Khi hệ số sử dụng vốn vay quá cao, các ngân hàng sẽ trở nên dè dặt, ảnh hưởng ngược đến doanh nghiệp", ông Thành phân tích.
Hơn 1 triệu tỉ đồng được bơm ra nền kinh tế - Kỳ 1: Mừng nhưng vẫn lo chất lượng tín dụng