Theo nội dung văn bản được công bố, thỏa thuận không chỉ củng cố vai trò của Mỹ trong tiến trình tái thiết Ukraine mà còn cho phép Washington tiếp cận ưu đãi với các giấy phép khai thác khoáng sản, dầu khí và đất hiếm - những lĩnh vực then chốt đối với nền kinh tế và quốc phòng trong tương lai.
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent khẳng định: “Chúng tôi không chỉ hỗ trợ Ukraine bằng lời nói hay viện trợ quân sự. Giờ đây, chúng tôi đang đầu tư vào sự phục hồi dài hạn của họ ”.
Ông nhấn mạnh thỏa thuận là minh chứng cho cam kết lâu dài của Mỹ đối với một Ukraine độc lập, dân chủ và thịnh vượng.
Mỹ - Ukraine ký thỏa thuận khoáng sản. (Ảnh minh họa)
Phó Thủ tướng Ukraine Yulia Svyrydenko, đại diện Kiev tại lễ ký, gọi đây là "cột mốc lớn trên con đường tái thiết đất nước ”, đồng thời bày tỏ kỳ vọng thỏa thuận sẽ kích hoạt làn sóng đầu tư quốc tế mới vào Ukraine.
Theo thỏa thuận, Quỹ Đầu tư tái thiết Mỹ - Ukraine sẽ được quản lý đồng đều bởi hai bên, không có quốc gia nào giữ quyền kiểm soát tuyệt đối. Quỹ này sẽ được cấp vốn từ ba nguồn: đầu tư trực tiếp của Mỹ, doanh thu từ giấy phép khai thác khoáng sản mới và giá trị quy đổi từ các khoản viện trợ quân sự tương lai của Mỹ cho Ukraine.
Một điểm đáng chú ý là Ukraine không phải hoàn trả bất kỳ khoản viện trợ quân sự nào đã nhận từ Washington trước đó. Tuy nhiên, văn bản không đề cập cụ thể đến cách phân bổ lợi nhuận từ quỹ cũng như cơ chế giám sát nội bộ.
Ngoài ra, dự thảo cuối cùng đã loại bỏ điều khoản từng được đề xuất trước đây liên quan đến quyền tiếp cận của Mỹ với cơ sở hạ tầng khí đốt tự nhiên của Ukraine - động thái được đánh giá là nhượng bộ quan trọng từ phía Washington.
Mặc dù được chính phủ hai bên ca ngợi là “có tính đột phá” nhưng thỏa thuận vẫn vấp phải nhiều ý kiến trái chiều trong nội bộ Ukraine. Một số người dân và đại diện cộng đồng tại các vùng khai khoáng như Kryvyi Rih, Donetsk lên tiếng kêu gọi sự minh bạch, khẳng định tài nguyên quốc gia là tài sản của toàn dân và cần được phân phối công bằng.
Thỏa thuận còn chờ Quốc hội Ukraine phê chuẩn trong thời gian tới, trước khi có hiệu lực chính thức.