Bịt lỗ hổng quản lý Airbnb trong chung cư

Thông báo về kiểm soát lưu ký và an ninh trật tự trong tòa nhà Saigon River Gate, quận 4, TP.HCM - Ảnh: T.T.D.

Airbnb và các nền tảng lưu trú chia sẻ đang trở thành một thành tố quan trọng trong hệ sinh thái du lịch hiện đại. Tuy nhiên, mô hình kinh doanh lưu trú ngắn ngày này tạo tranh cãi khi bán loại phòng khác nhau từ khách sạn đến căn hộ, nhà riêng, chung cư.

Sở Du lịch TP.HCM cho biết đang tham gia góp ý xây dựng Đề án quản lý mô hình kinh tế chia sẻ trong lưu trú, bao gồm khung pháp lý riêng, hệ thống đăng ký - giám sát thông minh và cơ chế phối hợp đa ngành.

Cơ hội cho du lịch, thách thức với chính sách

Nhiều năm qua, mỗi lần đến TP.HCM du lịch, gia đình bà Trần Phương Thảo (ngụ TP Huế) thường chọn thuê căn hộ tại một khu chung cư ở quận Bình Thạnh để lưu trú trong thời gian 2 - 3 ngày.

Dịp lễ 30-4 này, gia đình bà Thảo và người thân cũng đã đặt hai căn hộ hai phòng ngủ tại đây để lưu trú trong suốt kỳ nghỉ lễ.

Theo bà Thảo, do gia đình thường đi đông người, có trẻ nhỏ nên việc thuê căn hộ qua nền tảng đặt phòng trực tuyến đáp ứng được nhu cầu tự nấu ăn, giặt giũ áo quần hằng ngày.

Tương tự, gia đình bà Anne Blunt (Anh) cũng cho biết lần thứ hai trở lại TP.HCM với gia đình nên bà cũng đã đặt một căn hộ tại chung cư ở quận 4 để gần trung tâm, tiện cho bốn người trong gia đình sinh hoạt trong bốn ngày trải nghiệm ở TP.HCM.

"Chúng tôi đã đi nhiều quốc gia trên thế giới, nơi nào có thể đặt các căn hộ có giá rẻ thì chúng tôi lựa chọn vì tất cả đều có trên app, thường chúng tôi ưu tiên chọn căn hộ có thể sinh hoạt chung trong gia đình", bà Anne Blunt nói.

Bà Lô Thanh Diễm, người đang cung cấp dịch vụ cho thuê phòng, cho biết một trong những lý do khiến du khách chọn lựa thuê phòng thay vì khách sạn do dịch vụ này khá phổ biến ở các nước với lợi thế giá tốt, đặc biệt là căn hộ.

"Các căn hộ chính chủ còn có thể giảm giá sâu hơn nếu chủ nhà tính toán lại", bà Diễm nói.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Nguyễn Châu Á - nhà sáng lập kiêm tổng giám đốc Oxalis Group - nhìn nhận Airbnb ban đầu chỉ là một nền tảng bán phòng riêng lẻ, nhưng hiện nay bán các loại phòng khác nhau từ căn hộ, nhà riêng, chung cư, khách sạn, homestay các kiểu và đang phát triển rất tốt trên thế giới.

"Việc khách du lịch ưa chuộng loại hình thuê căn hộ ngắn ngày để đi du lịch giải tỏa được nhiều vấn đề hạ tầng du lịch khi điểm đến vào mùa cao điểm. Địa phương không bị áp lực phải đầu tư quá lớn các cơ sở lưu trú quy mô mà vẫn đón được lượng khách lớn", ông Á bày tỏ.

Ủng hộ nhưng cần quản chặt

Là đơn vị lữ hành, đại diện Vietluxtour cho biết theo xu thế phát triển của thế giới, dịch vụ cho thuê phòng, căn hộ qua nền tảng trực tuyến (Airbnb) dù khá khác so với hình thức lưu trú truyền thống, nhưng vẫn có những đóng góp nhất định cho ngành du lịch ở góc độ kinh tế, quảng bá văn hóa bản địa...

"Để phát triển loại hình dịch vụ này chuyên nghiệp và đặc biệt an toàn, đúng luật pháp với du khách cũng như chủ sở hữu cho thuê căn hộ, cần có chính sách quản lý dịch vụ Airbnb chặt chẽ và chuyên nghiệp hơn", đại diện Vietluxtour đề xuất.

Tiến sĩ Dương Đức Minh - phó viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế và du lịch - thừa nhận Airbnb và các nền tảng lưu trú chia sẻ tương tự đang ngày càng trở thành một thành tố quan trọng trong hệ sinh thái du lịch hiện đại.

Đặc biệt vào các dịp cao điểm như lễ 30-4 hay kỳ nghỉ hè, dịch vụ này đã góp phần giải tỏa áp lực lưu trú, tận dụng tốt nguồn lực từ nhà dân và đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng, cá nhân hóa của du khách, nhất là nhóm khách gia đình và khách trẻ.

Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng và thiếu kiểm soát của loại hình lưu trú chia sẻ cũng đang đặt ra nhiều thách thức và hệ lụy như thiếu tính pháp lý rõ ràng; trốn thuế và mất công bằng cạnh tranh, tác động đến cộng đồng cư dân đô thị, hay khó khăn trong công tác kiểm soát an ninh, đặc biệt đối với khách nước ngoài...

Ông Minh cho rằng chính sách quản lý cần mang tính thích ứng, linh hoạt và chủ động, để không chỉ khắc phục những tồn tại hiện tại, mà còn tận dụng được tiềm năng to lớn trong việc thúc đẩy ngành du lịch Việt Nam phát triển bền vững, đặc biệt trong các dịp cao điểm như lễ 30-4, khi nhu cầu du lịch nội địa và quốc tế bùng nổ.

"Là xu hướng tất yếu của nền kinh tế chia sẻ, vì thế chúng ta cần hoàn thiện khung pháp lý và công cụ quản lý phù hợp để điều tiết hiệu quả. Cụ thể như xây dựng hành lang pháp lý riêng cho mô hình lưu trú chia sẻ, bắt buộc đăng ký kinh doanh hoặc khai báo với chính quyền địa phương, cấp mã số quản lý cho từng địa điểm.

Đặc biệt, ứng dụng công nghệ số trong quản lý, kết nối dữ liệu giữa nền tảng như Airbnb với các cơ quan nhà nước (Sở Du lịch, công an, thuế) để đảm bảo tính minh bạch.

Ngoài ra, phát triển mô hình lưu trú thay thế có chuẩn hóa, như "homestay chuẩn du lịch cộng đồng", "căn hộ dịch vụ du lịch" được cấp phép, đào tạo bài bản và quản lý theo tiêu chuẩn, vừa tăng nguồn cung, vừa giữ được bản sắc địa phương", ông Minh đề xuất.

Ông Nguyễn Châu Á cũng đề xuất với mô hình cho thuê trong chung cư, chủ hộ cần đăng ký với chính quyền hay ban quản lý chung cư, tòa nhà; bảo đảm tuân thủ quy định kinh doanh và an ninh trật tự.

Ngoài ra, cũng cần ban hành quy trình đăng ký dịch vụ cho chủ hộ, ban hành các quy định liên quan đến trật tự, an ninh, an toàn buộc khách và chủ hộ phải tuân thủ.

Đề xuất cho đăng ký kinh doanh, thu thuế từ dịch vụ Airbnb

Hoạt động cho thuê căn hộ dưới dạng lưu trú ngắn ngày thông qua các nền tảng quốc tế như Airbnb vẫn diễn ra phổ biến ở TP.HCM và các đô thị lớn, đòi hỏi cần có giải pháp hài hòa trong quản lý.