Bộ trưởng Đỗ Đức Duy: Chấn chỉnh doanh nghiệp xuất khẩu gạo mà ép giá, bán tháo

Bộ trưởng Đỗ Đức Duy chủ trì cuộc họp với Bộ Công Thương, Ngân hàng nhà nước, các địa phương Đồng bằng sông Cửu Long, các hiệp hội, doanh nghiệp xuất khẩu gạo - Ảnh: K.TRUNG

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy nhấn mạnh như vậy khi kết luận tại cuộc họp về tình hình sản xuất và tiêu thụ lúa gạo vùng Đồng bằng sông Cửu Long do bộ này tổ chức ngày 4-3.

Gạo Việt giảm sâu nhất, doanh nghiệp xuất khẩu có bán tháo?

Theo ông Duy, thời gian qua xuất khẩu gạo gặp khó khăn cả về lượng và giá do nguồn cung tăng, đặc biệt là từ Ấn Độ, trong khi nhu cầu tăng không đáng kể.

Tuy nhiên, ông Duy cho rằng vấn đề ở chỗ trong bối cảnh các quốc gia đều gặp khó khăn chung thì nước ta lại có giá xuất khẩu giảm sâu nhất.

"Đây là một vấn đề, chúng ta cần nhìn nhận thẳng thắn và khách quan. Ngoài khó khăn khi các nước giảm nhập thì liệu rằng có vấn đề đến từ các đối tác của chúng ta hay không?

Trong các hiệp hội ngành hàng, các doanh nghiệp có sự canh tranh không lành mạnh hay không? Có hiện tượng khi thấy thị trường giảm thì bán tháo hay không?

Tôi cho là có vấn đề trong việc chúng ta mua bán qua nhiều khâu trung gian, nên thương lái mua với giá lúa thấp làm giảm lợi nhuận và tác động tới tâm lý của bà con nông dân.

Các địa phương cũng phải nhìn nhận thẳng thắn. Tôi rất băn khoăn việc giá xuất khẩu gạo các nước cũng giảm nhưng sao nước ta lại giảm sâu thế, do đó chúng ta phải có giải pháp đúng và trúng về việc này" - ông Duy nói.

Hai tháng đầu năm 2025, xuất khẩu đạt 1,1 triệu tấn và 613 triệu USD, tăng 5,9% về khối lượng nhưng giảm 13,6% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024 - Ảnh: BỬU ĐẤU

Lập đoàn kiểm tra doanh nghiệp xuất khẩu gạo

Trước bối cảnh thị trường xuất khẩu khó khăn cùng với việc vùng Đồng bằng sông Cửu Long đang bước vào thu hoạch chính vụ đông xuân với sản lượng lớn, ông Duy đề nghị các đơn vị thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường theo dõi sát diễn biến thị trường gạo thế giới, nhất là sự điều chỉnh chính sách tại các nước xuất khẩu gạo lớn như Ấn Độ, Thái Lan.

Đồng thời nắm bắt nhu cầu nhập khẩu gạo tại các thị trường lớn còn nhiều dư địa như Mỹ, Nhật Bản, châu Phi, Trung Đông để có những điều chỉnh kế hoạch sản xuất, xuất khẩu kịp thời với diễn biến thị trường.

Đối với Bộ Công Thương, ông Duy đề nghị sớm thành lập các đoàn kiểm tra liên ngành để kiểm tra, đánh giá tình hình thực hiện nghị định 107/2018 về kinh doanh xuất khẩu gạo, trong đó có vấn đề về yêu cầu dự trữ bắt buộc, điều kiện đáp ứng của các doanh nghiệp.

"Việc kiểm tra này là cần thiết để giúp chúng ta thấy có vấn đề gì mà các doanh nghiệp chấp hành chưa tốt thì chấn chỉnh, và tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh giữa các doanh nghiệp" - ông Duy nói.

Ông Duy đề nghị Ngân hàng Nhà nước chủ trì, nghiên cứu, tính toán bố trí nguồn tín dụng cho các doanh nghiệp có năng lực, có hệ thống kho chứa logistics vay để mua gạo tạm trữ trong giai đoạn thị trường có biến động.

Đồng thời chỉ đạo các ngân hàng thương mại tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp tiếp cận nguồn tín dụng với lãi suất hợp lý nhằm đáp ứng đủ nhu cầu tín dụng phục vụ thu mua lúa xuất khẩu, nhất là mua lúa hàng hóa vụ đông xuân này và các vụ tiếp theo.

"Các địa phương đẩy mạnh mở rộng sản xuất theo đặt hàng của doanh nghiệp. Chúng ta sản xuất để bán những gì thị trường cần, chứ không phải bán những gì chúng ta có. Khi thực hiện việc này thì đương nhiên tạo ra chuỗi liên kết bền vững" - ông Duy nói.

Ông Duy cũng đề nghị các doanh nghiệp xuất khẩu gạo chủ động tìm kiếm thị trường, nhất là các bạn hàng truyền thống và tăng cường các chuỗi liên kết sản xuất, chế biến, tiêu thụ để khắc phục tình trạng ép giá lúa của nông dân, giảm tối đa khâu trung gian.

"Đề nghị các doanh nghiệp làm ăn bài bản phản ánh kịp thời thông tin đối với những trường hợp nếu như các doanh nghiệp làm ăn không nghiêm túc, ép giá, bán tháo… làm ảnh hưởng đến thị trường, để có biện pháp chấn chỉnh, xử lý" - ông Duy nhấn mạnh.

Gạo Việt Nam xuất khẩu rớt giá kỷ lục lần đầu tiên sau 2 năm

Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), giá gạo Việt Nam xuất khẩu loại 5% tấm giảm đến 17 USD, chỉ còn 485 USD/tấn. Mức giá khoảng 500 USD/tấn đã 'tạm chia tay' gạo Việt sau gần 2 năm ổn định trên thị trường.