Cuộc chiến giá cả khốc liệt trong ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc đã khiến hàng chục nhà sản xuất xe quy mô nhỏ phải rời bỏ thị trường, để lại một vấn đề nan giải cho khách hàng: Phải làm gì khi chiếc xe điện công nghệ cao của bạn bỗng nhiên trở nên lỗi thời và mất kết nối?
Anh Mu, một cư dân Thượng Hải, từng mua chiếc xe điện WM Motor EX5 vào năm 2022. Nhưng kể từ khi công ty này sụp đổ vào năm 2023, các tính năng kết nối dần biến mất. Chìa khóa Bluetooth không còn mở được cửa, hệ thống giải trí trong xe im lặng, bản đồ không cập nhật và việc phát trực tuyến video trở nên không đáng tin cậy.
"Bây giờ ngồi trong xe cực kỳ buồn chán. Không có nhạc, không có video, không có tin tức, và thậm chí bản đồ đôi khi tối đen," Anh Mu chia sẻ. "Bản thân chiếc xe vẫn ổn vì nó yên tĩnh và hiệu quả. Nhưng giờ đây nó chỉ là một phương tiện di chuyển cơ bản."
Xe WM Motor EX5
Mặc dù vẫn rẻ hơn so với chiếc xe trước đó của anh - một chiếc Buick chạy xăng - nhưng việc mất các tính năng thông minh, khó khăn trong việc mua bảo hiểm và sự không chắc chắn về khả năng thay thế linh kiện trong tương lai đã làm trải nghiệm lái xe của anh trở nên tồi tệ.
Từ trỗi dậy huy hoàng đến hào quang sụp đổ
Nhiều năm trợ cấp hào phóng đã thúc đẩy sự tăng trưởng mạnh mẽ của thị trường xe điện Trung Quốc với hàng trăm công ty khởi nghiệp và các mẫu xe công nghệ cao tràn ngập thị trường. Nhưng khi chính phủ bắt đầu kiểm soát thị trường, cạnh tranh giành khách hàng ngày càng gay gắt và các đợt giảm giá tích cực đã trao nhiều quyền lực hơn cho các gã khổng lồ trong ngành như BYD, đồng thời khiến các công ty nhỏ hơn phải vật lộn để tồn tại.
Hãng Jiyue Auto cho thấy mọi thứ có thể thay đổi nhanh như thế nào. Chỉ hơn một năm sau khi ra mắt chiếc xe đầu tiên, nhà sản xuất ô tô này - được hậu thuẫn bởi Tập đoàn Zhejiang Geely và gã khổng lồ Internet Baidu - đang thu hẹp sản xuất và tìm kiếm nguồn vốn mới giữa những báo cáo về việc công ty đang gặp khó khăn trong thanh toán. Một số chủ xe hiện là tài xế xe công nghệ bán thời gian, hy vọng tối đa hóa việc sử dụng phương tiện và kiếm thêm tiền để bù đắp cho việc sắp mất các tính năng công nghệ cao.
Một chiếc xe điện của hãng Jiyue Auto
Ngay cả những nhà sản xuất ô tô đã thành lập lâu năm cũng không miễn nhiễm. Bob Huang, chủ sở hữu của một chiếc Hozon Neta S ở Nam Kinh, gần đây đã gặp khó khăn trong việc sửa chữa màn hình điện tử của mình. Với hai cửa hàng do công ty điều hành đã đóng cửa và các đại lý địa phương quá tải với khách hàng cùng tình trạng thiếu hụt linh kiện, anh đã bị bỏ rơi mà không nhận được hỗ trợ đầy đủ.
"Mặc dù công ty vẫn đang hoạt động, nhưng các bản cập nhật phần mềm đang chậm lại," Anh Huang nói, đồng thời bổ sung rằng anh nghĩ phiên bản mới nhất của hệ thống lái trợ giúp của xe tệ hơn phiên bản trước đó. "Tôi nghi ngờ họ thậm chí không có đủ nhân lực để sửa các lỗi."
Hozon cho biết gần đây họ đã gặp khó khăn trong việc cung cấp dịch vụ sửa chữa cho một số người dùng, nhưng đang thực hiện các biện pháp để cải thiện tình hình và mong đợi các vấn đề hiện tại sẽ được giải quyết vào tháng 4. Theo báo cáo của truyền thông Trung Quốc, nhà sản xuất ô tô này đã cắt giảm sản xuất và việc làm sau khi trải qua sự sụt giảm doanh số mạnh vào năm 2024.
Người dùng phải tự cứu lấy mình
Với các đại lý và dịch vụ hậu mãi đóng cửa, một số chủ xe hiện đang tìm đến các cửa hàng sửa chữa không được ủy quyền để được giúp đỡ. Những người khác đang chuyển sang các nền tảng trực tuyến như Xianyu, thị trường hàng đã qua sử dụng lớn nhất Trung Quốc do Alibaba Group Holding Ltd. kiểm soát, để trao đổi linh kiện.
Thời điểm khó khăn cũng chứng kiến sự xuất hiện của một mạng lưới kỹ thuật viên xe điện đang phát triển, cung cấp dịch vụ hack vào hệ thống xe và cài đặt phần mềm lậu để khôi phục một số chức năng.
Hàng dài xe điện Trung Quốc xếp hàng ngoài cảng
"Chúng ta không thể đối xử với xe như với điện thoại thông minh. Bạn vẫn mong đợi lái một chiếc xe trong khoảng năm năm," Yang Jifeng, Giám đốc Công nghệ tại nhà cung cấp công nghệ ô tô Caresoft và cựu Phó Chủ tịch về AI và số hóa tại Great Wall Motor cho biết. "Duy trì các chức năng cơ bản như truy cập khóa Bluetooth và đảm bảo các hệ thống cốt lõi trong xe hoạt động trơn tru không nên khó, và nên là điều tối thiểu."
Vấn đề không chỉ là việc để cho người dùng những chiếc xe công nghệ thấp. Một số công ty bảo hiểm đang yêu cầu phí bảo hiểm cao hơn đáng kể hoặc thậm chí từ chối bảo hiểm hoàn toàn, có nghĩa là người mua đang chi hàng nghìn USD cho một phương tiện có thể không đáng để sửa chữa. Đầu năm nay, chính phủ Trung Quốc đã ban hành hướng dẫn về bảo hiểm xe năng lượng mới, kêu gọi bảo vệ hiệu quả hơn.
Đối với những người lái xe đang cân nhắc mua xe mới, nguy cơ một chiếc xe bị mất kết nối có thể đẩy nhanh xu hướng chuyển sang các nhà sản xuất có tên tuổi lớn được coi là an toàn hơn.
"Lần tới tôi chắc chắn sẽ chọn một thương hiệu đã được thiết lập tốt," anh Mu nói. "Ít nhất thì sự thành công trên thị trường của họ đã tự nói lên điều đó."
Cuộc chiến giá cả khốc liệt trong ngành xe điện Trung Quốc không chỉ định hình lại cảnh quan cạnh tranh của ngành công nghiệp, mà còn để lại hậu quả lâu dài cho người tiêu dùng khi họ phải đối mặt với thực tế rằng chiếc xe công nghệ cao của họ có thể nhanh chóng biến thành những "chiếc xe Zombie" - vẫn di chuyển được nhưng đã mất đi linh hồn là hàng loạt công nghệ cao - vốn là lý do chính họ mua chúng từ đầu.