Tại Hội nghị Thường trực Chính phủ làm việc với các doanh nghiệp nhỏ và vừa chiều ngày 27/2/2025, ông Đỗ Quang Hiển (Bầu Hiển) – Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa TP Hà Nội, Chủ tịch Điều hành Tập đoàn T&T Group đã đưa ra nhiều kiến nghị nhằm hỗ trợ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV), trong đó nhấn mạnh việc bảo trợ sinh viên khởi nghiệp như một giải pháp chiến lược để tăng số lượng doanh nghiệp tại Việt Nam.
Tăng số lượng doanh nghiệp – Bắt đầu từ sinh viên khởi nghiệp
Theo ông Đỗ Quang Hiển, một trong những thách thức lớn của nền kinh tế Việt Nam hiện nay là số lượng doanh nghiệp vẫn còn khiêm tốn so với quy mô dân số và so với các nước trong khu vực. Để thúc đẩy nền kinh tế, việc gia tăng số lượng doanh nghiệp, đặc biệt là DNNVV - nhóm doanh nghiệp chiếm phần lớn nhưng lại gặp nhiều khó khăn trong giai đoạn khởi nghiệp, cần được xem là mục tiêu hàng đầu. Trong đó, sinh viên được xem là nguồn lực quan trọng để hình thành thế hệ doanh nhân mới.
Hiện nay, nhiều sinh viên đại học đã có ý tưởng sáng tạo, táo bạo về khởi nghiệp ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, tuy nhiên, họ lại thiếu sự bảo trợ về định hướng, nguồn lực, thực tập, ứng dụng thực tiễn và tài chính.
Điều này dẫn đến một nghịch lý: Việt Nam có một nguồn nhân lực trẻ dồi dào, năng động, sáng tạo, nhưng lại chưa thể khai thác tối đa lợi thế này để xây dựng một cộng đồng doanh nghiệp mạnh. Nếu được bảo trợ đúng cách, lực lượng sinh viên khởi nghiệp có thể trở thành hạt nhân cho sự phát triển của DNNVV, góp phần gia tăng số lượng doanh nghiệp tại Việt Nam – điều mà nền kinh tế đang rất cần.
Thực tế đã chứng minh rằng những startup thành công trên thế giới phần lớn đều có nguồn gốc từ sinh viên khởi nghiệp. Rất nhiều các công ty công nghệ hàng đầu trên thế giới như Facebook, Google, Microsoft hay Airbnb đều được sáng lập bởi những sinh viên táo bạo, sáng tạo, có khát vọng lớn. Tại Việt Nam, nhiều doanh nghiệp công nghệ, fintech, thương mại điện tử cũng đang được dẫn dắt bởi thế hệ doanh nhân trẻ xuất thân từ các chương trình khởi nghiệp sinh viên.
Trước thực tế này, ông Hiển kiến nghị các doanh nghiệp lớn nên chủ động tham gia vào các chương trình bảo trợ khởi nghiệp trong các trường đại học. Cụ thể, mỗi năm, doanh nghiệp có thể hợp tác với các trường để lựa chọn và hỗ trợ các dự án khởi nghiệp tiềm năng của sinh viên ngay từ năm hai, năm ba đến khi tốt nghiệp. Nếu triển khai hiệu quả, mô hình này có thể tạo ra một thế hệ doanh nhân trẻ khởi nghiệp mạnh mẽ, góp phần thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát triển kinh tế.
Không chỉ dừng ở kiến nghị, việc hỗ trợ sinh viên tài năng cũng đã được ông Đỗ Quang Hiển cùng Tập đoàn T&T Group thực hiện qua nhiều hoạt động cụ thể. Điển hình là việc hợp tác giữa T&T Group và Đại học Quốc gia Hà Nội (ĐHQGHN) để thành lập Quỹ phát triển tài năng trẻ đặt tại ĐHQGHN. Hàng năm, T&T Group tài trợ kinh phí để trao học bổng cho học sinh, sinh viên, học viên sau đại học, đồng thời hỗ trợ các tài năng trẻ khởi nghiệp.
Bên cạnh đó, để góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực quốc gia, SHB đã tài trợ dự án "Trung tâm thực hành Tài chính Ngân hàng SHB – VNU" được đặt tại ĐHQGHN. Được phát triển theo hình mẫu đào tạo Tài chính ngân hàng theo tiêu chuẩn quốc tế, Trung tâm thực hành Tài chính Ngân hàng SHB – VNU được đầu tư xây dựng với các trang thiết bị hiện đại, áp dụng các công nghệ 4.0, bao gồm 3 giải pháp đào tạo về Core Banking, chứng khoán và bảo hiểm. Trung tâm đã được vào sử dụng từ cuối năm 2023, trở thành nơi học tập và thực hành hữu ích cho sinh viên ĐHQGHN.
Ngoài ra, theo kế hoạch hợp tác, SHB sẽ tiếp tục xây dựng Trung tâm đào tạo nhân lực Công nghệ Tài chính Ngân hàng chất lượng cao của SHB tại khuôn viên ĐHQGHN. Hai bên cũng sẽ phối hợp thực hiện các dự án nghiên cứu khoa học, các chương trình có tính ứng dụng cao, mang lại hiệu quả trong hoạt động kinh doanh; đồng thời phối hợp thiết kế các chương trình đào tạo và tổ chức đạo tạo cho nhân sự.
Tháo gỡ khó khăn cho DNNVV: Vốn, xúc tiến thương mại và mặt bằng sản xuất
Bên cạnh vấn đề khởi nghiệp, dưới góc độ của Phó Chủ tịch Hiệp hội DNNVV Việt Nam, Chủ tịch Hiệp hội DNNVV TP Hà Nội, ông Hiển cũng đề cập đến những rào cản lớn mà DNNVV đang gặp phải, đặc biệt là khó khăn trong tiếp cận vốn.
Theo ông Đỗ Quang Hiển, dù có nhiều ý tưởng sáng tạo, các doanh nghiệp nhỏ thường yếu về năng lực quản lý, chưa đủ năng lực lập phương án kinh doanh khả thi, không có tài sản đảm bảo, dẫn đến khó vay vốn ngân hàng. Trong khi đó, các ngân hàng thương mại cũng gặp khó khăn trong việc mở rộng tín dụng do rủi ro thu hồi vốn và tâm lý e ngại trách nhiệm của cán bộ tín dụng.
Ông Hiển kiến nghị Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước cần xem xét cơ chế hỗ trợ phù hợp, trong đó có việc cho phép ngân hàng chấp nhận một mức rủi ro nhất định đối với các khoản vay DNNVV, miễn là doanh nghiệp sử dụng vốn đúng mục đích và không có tiêu cực. "Nếu có chính sách phù hợp, hệ thống ngân hàng có thể đồng hành với doanh nghiệp không chỉ ở vai trò cung cấp tín dụng, mà còn tư vấn tài chính và hỗ trợ quản trị rủi ro", ông Hiển nhấn mạnh.
Một vấn đề khác mà ông Hiển nhấn mạnh là công tác xúc tiến thương mại và đầu tư quốc tế. Hiện nay, các hiệp hội doanh nghiệp trong nước chủ yếu kết nối nội bộ, trong khi tại nhiều quốc gia, các hiệp hội DNNVV hoạt động rất mạnh, thậm chí thu hút cả sự hỗ trợ từ các tổ chức phi chính phủ. Ông kiến nghị cần tăng cường vai trò của các tham tán thương mại tại nước ngoài trong việc kết nối doanh nghiệp, thúc đẩy hợp tác công nghệ, tài chính, chuỗi cung ứng và mở rộng thị trường xuất khẩu cho DNNVV Việt Nam.
Ngoài ra, ông Hiển cũng đề cập đến vấn đề mặt bằng sản xuất của các doanh nghiệp tiểu thủ công nghiệp và làng nghề. Hiện nay, nhiều hộ sản xuất vẫn hoạt động trong khu dân cư, gây ô nhiễm môi trường, nhưng chưa có chính sách cụ thể để hỗ trợ họ di dời vào các cụm công nghiệp hoặc khu công nghiệp. Ông cho rằng, do mỗi địa phương có chính sách riêng lẻ, thiếu tính đồng bộ, nên chưa tạo được động lực để doanh nghiệp dịch chuyển. Ông đề xuất cần có chính sách thống nhất trên phạm vi cả nước, vừa đảm bảo yếu tố môi trường, vừa giúp doanh nghiệp ổn định sản xuất.
Cuối cùng, ông Hiển nhấn mạnh, doanh nghiệp lớn có vai trò quan trọng trong việc xây dựng hệ sinh thái kinh tế bền vững. Ông cho rằng, để phát triển lâu dài, các doanh nghiệp lớn cần có hệ thống doanh nghiệp vệ tinh và DNNVV trong chuỗi cung ứng.
"Theo tinh thần doanh nhân dân tộc, các doanh nghiệp lớn không chỉ hỗ trợ DNNVV vì trách nhiệm xã hội, mà còn vì lợi ích chung. Một hệ sinh thái kinh tế mạnh cần sự liên kết giữa doanh nghiệp lớn và nhỏ. Các doanh nghiệp có thể tự nguyện hỗ trợ nhau, nhưng nếu có cơ chế phù hợp từ Chính phủ để khuyến khích và động viên, hiệu quả sẽ cao hơn rất nhiều," ông Hiển đề xuất.