Toàn văn "thỏa thuận khung" Mỹ-Ukraine về khoáng sản
Hãng tin Reuters (Anh) tối 26/2 đăng tải nội dung một văn bản được gọi là "Toàn văn thỏa thuận khung giữa Ukraine và Mỹ" về việc phát triển chung đất hiếm, các loại khoáng sản quan trọng, dầu mỏ, khí đốt cùng các nguồn tài nguyên thiên nhiên khác.
Reuters cho biết, văn bản mà hãng tin này có được đang đề ngày 25/2/2025. Một nguồn tin từ Ukraine tiết lộ với Reuters rằng, tài liệu này chính là phiên bản thỏa thuận mà chính quyền Kiev dự kiến sẽ chấp thuận.
Trong thỏa thuận này đề cập tới 11 điều khoản, được tóm gọn như sau:
1- Chính phủ Ukraine và Chính phủ Mỹ, với mục tiêu đạt được nền hòa bình lâu dài tại Ukraine, dự định thành lập Quỹ Đầu tư Tái thiết (sau đây gọi tắt là Quỹ).
Quỹ sẽ được quản lý chung bởi đại diện của Chính phủ Ukraine và Chính phủ Mỹ. Các điều khoản chi tiết hơn liên quan đến việc quản trị và hoạt động của Quỹ sẽ được đề cập trong một thỏa thuận tiếp theo (gọi là Thỏa thuận Quỹ) được đàm phán ngay sau khi ký kết Thỏa thuận song phương này.
2- Quỹ sẽ thu thập - tái đầu tư các khoản doanh thu được đóng góp vào Quỹ sau khi trừ đi chi phí phát sinh, và sẽ có nguồn thu từ việc định giá (trong tương lai) tất cả các tài sản tài nguyên thiên nhiên thuộc sở hữu của Chính phủ Ukraine (dù được sở hữu trực tiếp hay gián tiếp).
"Thỏa thuận khung" Mỹ-Ukraine về khoáng sản bao gồm 11 điều khoản. Ảnh: Reuters
3- Chính phủ Ukraine sẽ đóng góp vào Quỹ 50% tổng doanh thu có được từ việc định giá trong tương lai tất cả các tài sản tài nguyên thiên nhiên thuộc sở hữu của Chính phủ Ukraine (dù trực tiếp hay gián tiếp).
Các tài nguyên này bao gồm các mỏ khoáng sản, hydrocacbon, dầu mỏ, khí tự nhiên và các vật liệu khai thác khác, cũng như các cơ sở hạ tầng liên quan đến tài nguyên thiên nhiên (chẳng hạn như các cảng xuất khẩu khí hóa lỏng và cơ sở hạ tầng cảng biển) theo thỏa thuận của cả hai bên tham gia.
Các nguồn doanh thu trong tương lai này không bao gồm các nguồn doanh thu hiện tại vốn đã là một phần ngân sách tổng thể của Ukraine.
Quỹ có thể ghi có hoặc hoàn trả cho Chính phủ Ukraine các chi phí thực tế phát sinh từ các dự án mới được phát triển mà Quỹ nhận được doanh thu.
Các khoản đóng góp vào Quỹ sẽ được tái đầu tư ít nhất hàng năm tại Ukraine nhằm thúc đẩy an ninh, an toàn và thịnh vượng của Ukraine.
4- Theo quy định của pháp luật Mỹ hiện hành, Chính phủ Mỹ sẽ duy trì cam kết tài chính dài hạn nhằm phát triển một Ukraine ổn định và thịnh vượng về kinh tế. Các khoản đóng góp tiếp theo có thể bao gồm tiền mặt, công cụ tài chính, cũng như các tài sản hữu hình và vô hình khác có ý nghĩa quan trọng đối với công cuộc tái thiết Ukraine.
5- Quy trình đầu tư của Quỹ sẽ được thiết lập để đầu tư vào các dự án tại Ukraine và thu hút các khoản đầu tư nhằm thúc đẩy việc phát triển, chế biến và định giá tất cả các tài sản công và tư của Ukraine, bao gồm nhưng không giới hạn ở các mỏ khoáng sản, hydrocacbon, dầu mỏ, khí tự nhiên và các vật liệu khai thác khác, cơ sở hạ tầng, cảng biển, và các doanh nghiệp nhà nước.
Vị trí các khu vực có khoáng sản ở Ukraine. Nguồn: Guardian
6- Thỏa thuận Quỹ sẽ bao gồm các điều khoản đại diện và bảo đảm phù hợp.
Những điều khoản này nhằm đảm bảo rằng các nghĩa vụ hiện tại hoặc tương lai của Chính phủ Ukraine với bên thứ ba sẽ không ảnh hưởng đến việc bán, chuyển nhượng, thế chấp, hoặc làm giảm giá trị các khoản đóng góp của họ vào Quỹ, các tài sản tạo ra khoản đóng góp, cũng như việc Quỹ sử dụng các nguồn tiền.
7- Thỏa thuận Quỹ sẽ bao gồm một điều khoản khẳng định rằng cả Thỏa thuận Quỹ và các hoạt động liên quan đều mang bản chất thương mại.
8- Thỏa thuận Quỹ sẽ đặc biệt chú trọng đến các cơ chế kiểm soát nhằm ngăn chặn việc làm suy yếu, vi phạm hoặc lách các biện pháp trừng phạt và các biện pháp hạn chế khác.
9- Nội dung của Thỏa thuận Quỹ sẽ được xây dựng ngay lập tức bởi các nhóm công tác do đại diện được ủy quyền của Chính phủ Ukraine và Chính phủ Mỹ đồng chủ trì.
Các đầu mối liên hệ chịu trách nhiệm chuẩn bị Thỏa thuận Quỹ trên cơ sở Thỏa thuận Song phương này bao gồm: từ phía Chính phủ Mỹ là Bộ Tài chính; từ phía Chính phủ Ukraine là Bộ Tài chính và Bộ Kinh tế.
Forbes Ukraine tháng 4/2023 ước tính Ukraine có trữ lượng tài nguyên 111 tỷ tấn, trị giá 14,8 nghìn tỷ USD. Tuy nhiên, 70% số này ở Donetsk và Lugansk - nơi Nga nắm quyền kiểm soát. Ảnh: NYT
10- Thỏa thuận Song phương này và Thỏa thuận Quỹ sẽ là những yếu tố không thể tách rời trong cấu trúc của các thỏa thuận song phương và đa phương, cũng như là các bước cụ thể nhằm thiết lập nền hòa bình lâu dài, tăng cường khả năng phục hồi an ninh kinh tế cho Ukraine.
11- Thỏa thuận song phương này có tính ràng buộc và sẽ được mỗi Bên tham gia thực hiện theo các thủ tục trong nước của mình. Chính phủ Mỹ và Chính phủ Ukraine cam kết sẽ tiến hành đàm phán ngay Thỏa thuận Quỹ.
Ông Zelensky: Thành công hay không vẫn phụ thuộc vào ông Trump
Trong cuộc họp báo tối 26/2, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết, nội dung dự thảo thỏa thuận nêu trên với Mỹ chỉ là một "thỏa thuận khung", và thành công của nó vẫn phụ thuộc vào Tổng thống Mỹ Donald Trump, bởi nội dung dự thảo không cung cấp cho Kiev các đảm bảo an ninh rõ ràng.
Với việc ông Trump quyết tâm chấm dứt nhanh chóng cuộc chiến của Nga và thu hồi một phần viện trợ tài chính của Washington dành cho Kiev, ông Zelensky hy vọng rằng thỏa thuận về tài nguyên thiên nhiên có thể đảm bảo sự ủng hộ trong tương lai của Tổng thống Mỹ, cũng như mang tới các bảo đảm an ninh cho Ukraine.
Thỏa thuận khung chưa bao gồm các đảm bảo an ninh cho Kiev. Ảnh: FT
Tuy nhiên, văn bản mà Reuters và CNN tiếp cận được chỉ đề cập rằng Mỹ "sẽ ủng hộ những nỗ lực của Ukraine trong việc đạt được các bảo đảm an ninh cần thiết để thiết lập nền hòa bình lâu dài," mà không đưa ra các cam kết rõ ràng.
Một quan chức chính phủ Ukraine cho biết, thỏa thuận khung không bao gồm yêu cầu ban đầu của Mỹ về việc tiếp cận các nguồn lực trị giá 500 tỷ USD, cũng như việc Mỹ sẽ sở hữu toàn bộ quỹ đầu tư được đề xuất.
Ông Zelensky lưu ý, thỏa thuận này có thể là một "thành công lớn," nhưng nhấn mạnh rằng nó chỉ cung cấp một "khuôn khổ" có thể "trở thành một phần trong các bảo đảm an ninh tương lai" mà ông hy vọng sẽ thảo luận trong cuộc gặp dự kiến với Trump.
Nhà lãnh đạo Ukraine đồng thời khẳng định, Ukraine sẽ không hoàn trả số tiền mà Mỹ đã viện trợ như một phần của thỏa thuận tài nguyên thiên nhiên.
Ông nói vào thứ Tư: "Tôi sẽ không chấp nhận việc trả nợ dù chỉ 10 xu trong thỏa thuận này. Nếu không, nó sẽ tạo ra một tiền lệ".
Trong khi đó, ông Trump trong ngày 26/2 thông báo, ông Zelensky sẽ đến Nhà Trắng vào ngày 28/2 để ký thỏa thuận khoáng sản với Mỹ. Ông đưa ra thông báo ngay khi bắt đầu cuộc họp Nội các đầu tiên trong nhiệm kỳ Tổng thống thứ hai của mình và ca ngợi đây là "một thỏa thuận rất lớn".