Trái phiếu doanh nghiệp dần “ấm” lên
Sau giai đoạn khủng hoảng về niềm tin khiến quy mô phát hành sụt giảm mạnh trong năm 2022 và hồi phục nhẹ trong năm 2023, đến năm 2024 thị trường trái phiếu doanh nghiệp đã có sự cải thiện mạnh mẽ hơn.
Theo dữ liệu Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam (VBMA) tổng hợp từ Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (SSC), lũy kế cả năm 2024, tổng giá trị phát hành trái phiếu phiếu riêng lẻ ở mức 443.457 tỷ đồng.
Giá trị phát hành mới trong năm 2024 bật tăng mạnh sau 2 năm suy giảm (2022 là 270.000 tỷ đồng và năm 2023 là 311.200 tỷ đồng). Đây là tín hiệu tích cực, phản ánh sức hút lớn của kênh huy động vốn này.
Ảnh minh họa
Trong tổng lượng phát hành, trái phiếu riêng lẻ vẫn chiếm tỷ trọng lớn với 429 đợt phát hành riêng lẻ trị giá 410.544 tỷ đồng và 22 đợt phát hành ra công chúng trị giá 32.914 tỷ đồng.
Có thể thấy, thị trường trái phiếu doanh nghiệp đã “ấm” lên rất nhiều trong năm qua, sau hàng loạt sóng gió trước đó. Bên cạnh số lượng phát hành tăng mạnh là sự tích cực về cơ cấu trái phiếu mới phát hành theo nhóm ngành đã đa dạng hơn.
Tuy nhiên, kênh trái phiếu doanh nghiệp năm 2024 dù huy động thành công gần nửa triệu tỷ đồng cho nền kinh tế, song xét về cơ cấu nhóm ngành, trái phiếu doanh nghiệp năm 2024 vẫn còn vấn đề đáng lo, khi cơ cấu phát hành ngày càng lệch về nhóm ngân hàng với tỷ trọng lên chiếm 69% tổng giá trị phát hành; theo sau là nhóm ngành bất động sản với 88.691 tỷ đồng, tương đương chiếm 20% tổng giá trị phát hành.
Dù thị trường tăng trưởng gần 30%, song riêng nhóm ngân hàng tăng 55%, bất động sản tăng 15%, trong khi nhiều nhóm ngành suy giảm. Đặc biệt, trái phiếu doanh nghiệp ngành sản xuất gần như “mất hút” khỏi thị trường, trong khi năm 2023 chiếm tỷ trọng tới 8%.
Cơ hội và thách thức
Mặc dù có những tín hiệu tích cực, thị trường trái phiếu doanh nghiệp vẫn đối mặt với không ít thách thức. Trong năm 2025, ước tính khoảng 216.670 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp sẽ đáo hạn, trong đó phần lớn là trái phiếu bất động sản với 120.640 tỷ đồng, tương đương 55,6%. Quy định về gia hạn trái phiếu tối đa 2 năm trong Nghị định 08/2023/NĐ-CP đặt ra áp lực lớn cho các doanh nghiệp trong việc tái cơ cấu nợ và đảm bảo thanh khoản.
Bên cạnh đó, giá trị trái phiếu doanh nghiệp chậm nghĩa vụ thanh toán trong năm 2024 đã đạt mức 205,5 nghìn tỷ đồng, chiếm 20% dư nợ toàn thị trường, trong đó ngành bất động sản chiếm tỷ trọng lớn nhất với 69%. Đây là những dấu hiệu cảnh báo rõ ràng về rủi ro tín dụng mà các nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi ra quyết định.
Lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm cũng ghi nhận mức tăng đáng kể, đạt 2,97% vào cuối tháng 12, gần đỉnh trong 14 tháng qua. Điều này có thể gây ảnh hưởng đến lợi suất trái phiếu doanh nghiệp, đặc biệt với các kỳ hạn dài. Dù vậy, sự ổn định của khung pháp lý cùng những nỗ lực từ phía các cơ quan quản lý và doanh nghiệp hứa hẹn sẽ tiếp tục thúc đẩy sự phát triển của thị trường trái phiếu doanh nghiệp trong năm 2025.
Với sự ổn định của khung pháp lý, các doanh nghiệp bất động sản được kỳ vọng sẽ tận dụng tốt các chính sách tháo gỡ pháp lý để tăng cường huy động vốn và triển khai các dự án mới. Ngành ngân hàng dự kiến vẫn sẽ giữ vai trò chủ đạo trong việc huy động vốn trung và dài hạn, nhằm đáp ứng mục tiêu tăng trưởng tín dụng 16% trong năm 2025. Tuy nhiên, để thành công, các doanh nghiệp cần đặc biệt chú trọng vào quản lý rủi ro tín dụng và đảm bảo tính minh bạch trong hoạt động tài chính.
Đối với các nhà đầu tư, việc đánh giá kỹ lưỡng khả năng thanh toán của doanh nghiệp và xu hướng lãi suất là điều cần thiết. Ngành bất động sản và ngân hàng tiếp tục là những lĩnh vực tiềm năng, nhưng cũng đi kèm rủi ro cần được quản lý chặt chẽ. Đặc biệt, các nhà đầu tư nên chú trọng vào các doanh nghiệp có lịch sử tín dụng tốt và năng lực quản lý tài chính ổn định, có mức lãi suất cạnh tranh và tính minh bạch cao.
Các chuyên gia kinh tế cũng nhận định, thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn nhưng cũng không ít thách thức. Sự chuẩn bị kỹ lưỡng và chiến lược đầu tư hợp lý sẽ là chìa khóa giúp các nhà đầu tư gặt hái thành công trong năm 2025.